Irak waardeert Nederlandse kennis over klimaatadaptatie
In het historische rivierenland van Mesopotamië rukt de woestijn op. De Irakese overheid werkt aan de ontwikkeling van klimaatslimme voedselsystemen en kijkt daarbij naar Nederland voor expertise en innovatieve technologie. De huidige klimaat- en watercrisis is tegelijkertijd een kans voor Irak om zijn landbouwsector te moderniseren. Nederland werkt nauw samen met Irak, vooral met de landbouwsector in de Koerdische Autonome Regio.
Ook in het historische rivierenland van Mesopotamië, waar meer dan 5000 jaar geleden al landbouwnederzettingen waren, rukt de verwoestijning op. Irak is een van de meest kwetsbare landen voor klimaatverandering, getuige de negen stofstormen en extreem hoge temperaturen dit jaar (2022).
De Irakese overheid wil het land tot een klimaat-slimme economie ontwikkelen met voedselsystemen die aangepast zijn aan de veranderingen van het klimaat. Irak ratificeerde het Parijsakkoord in 2021 en is bezig met de ontwikkeling van zijn nationale adaptatieplan voor 2021-2030. Met steun van het Groene Klimaatfonds en het VN-Milieuprogramma UNEP zijn dit jaar scenario’s uitgestippeld die vervolgens in nationale beleidsplannen worden meegenomen.
Verdroogde dadelpalmen
De opeenvolgende droogtes in de afgelopen jaren hebben zelfs Iraks nationale symbool aangetast: de dadelpalmen in het zuiden van Irak. “Zeventig jaar geleden telde ons land 33 miljoen dadelpalmen, maar door de ernstige klimaatverandering en de verslechterende waterkwaliteit in de olie- en dadelpalmrijke Basra-regio is de helft verdroogd”, zei Iraks landbouwminister. Volgens VN-organisaties hebben ongeveer 20.000 boeren in het zuiden moeten besluiten om naar de stad te migreren en hun land niet meer in te planten vanwege watertekort en verzilting. Vooral de kleine boeren zijn kwetsbaar volgens een recent rapport van Oxfam.
Adaptatiestrategieën
Irakese boeren kiezen daarom nu vaak voor gewasvariëteiten die een korter groeiseizoen hebben, want in de lente is er meestal voldoende regen of irrigatiewater beschikbaar. Dit doen ze bijvoorbeeld voor tarwe, gerst, komkommer, meloen, pompoen en aubergine. In toenemende mate zijn daarnaast nieuwe droogteresistente rassen en drip-irrigatiesystemen interessant en bewerken ze de grond zonder ploegen.
Demonstratieboerderij
“De droogte in combinatie met de hoge temperaturen had negatieve effecten op onze gewasopbrengsten vorig jaar. Daarom heb ik dit jaar geëxperimenteerd met het enten van tomaten, paprika’s en pompoenen om droogteresistente variëteiten te vinden,” vertelt Said Sheikh Jamal, een zogeheten ‘ideale boer’. Hij irrigeert zijn groentes met een drip-irrigatiesysteem. “We zijn blij met het besluit van het ministerie van Landbouw om het gebruik van efficiënte landbouwinputs te stimuleren met langetermijnleningen”. Sheikh Jamal's boerderij is een demonstratieboerderij. Studenten en boeren uit de hele regio komen regelmatig langs om te leren van zijn innovaties.
'Er is ruimte voor internationale expertise en samenwerking. Nederland draagt via een aantal projecten bij aan de ontwikkeling van een weerbare landbouwsector in Irak'
Agroforestry
Maatschappelijke organisaties zijn eveneens actief om bij te dragen aan klimaatadaptatie. De lokale organisatie Hasar heeft bijvoorbeeld de 'Plant-één-miljoen-eikenbomen-campagne' gelanceerd voor het hele land. De organisatie ziet agroforestry als een haalbare oplossing voor boerenbedrijven om aan te passen aan de mondiale opwarming. Hasar probeert de ontbossing als gevolg van bevolkingsdruk en eerdere conflicten tegen te gaan. Door lokale soorten eikenbomen te planten in en rond de akkers zal het microklimaat verbeteren. De aanplant beschermt ook de bodem.
Internationale expertise
De vraag naar hightech kennis en technologie voor verbeterde waterefficiëntie en waterproductiviteit is groot, en er is dus ruimte voor internationale expertise en samenwerking. Nederland draagt via een aantal projecten bij aan de ontwikkeling van een weerbare landbouwsector in Irak. Via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) ondersteunt het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken bedrijven, overheden en NGO’s in Centraal Irak en de Koerdische Autonome Regio om oogstverliezen in de aardappelsector tegen te gaan. Het project promoot verbeterde teeltmethodes, versterkt de waardeketen en ondersteunt de aardappelverwerking voor de thuismarkt. Een van de private partners in het project bouwt momenteel een verwerkingsfabriek.
Demonstratieproject beschermde teelt
Verder steunt het Nederlandse ministerie in onder andere Erbil en Sulaymaniyah een trainings- en demonstratieproject op het gebied van beschermde groenteteelt. De daar gedemonstreerde hydroponics-cultuur is veel waterefficiënter dan de traditionele teeltmethodes. In datzelfde project leren de boeren over de voordelen en uitdagingen van drip-irrigatie voor hun tuinbouwgewassen in de volle grond.
Adviesbureau Nectaerra bracht met Nederlandse financiering de waterbeschikbaarheid en verzilting in kaart voor Centraal-Irak, en daarmee de gebieden waar de landbouw goed mogelijk is. Deze studie is handig voor het plannen van landbouwontwikkeling.
Hervorming landbouw in de Koerdische Autonome Regio
Voedselzelfvoorziening is prioriteit in het landbouwbeleid van de Koerdische Autonome Regio van Irak (KAR). Daartoe stimuleert de KAR-regering kleine ondernemers en onderneemt het een aantal projecten. “We willen stabiele voedselzekerheid in KAR met minimale risico’s voor onze bevolking”, aldus de premier van KAR, Masrour Barzani. KAR-landbouwminister Begard Talabani verwoordt het als volgt: “De Koerdische Regio zal een landbouwrevolutie meemaken”. De regering van KAR werkt nauw samen met het Nederlandse Consulaat-Generaal om de hervorming van de landbouwsector vorm te geven.
Lokale investeerders
Vanwege de goede toegang tot water, redelijke regenval in KAR en de hoge bergen die een diverse keuze aan landbouwgewassen mogelijk maken, onderzoekt een aantal Irakese holdings de opties om daar te investeren in de landbouwsector. Deze lokale investeerders komen vaak langs bij het Nederlandse Consulaat voor advies en om hen in contact te brengen met Nederlandse experts of partners. Nederland heeft immers een goede reputatie in KAR vanwege zijn kennis en kwaliteitsproducten en -materialen.
Agropack Beurs Erbil
In november 2022 is er een Nederlands paviljoen op de Agropack Beurs in Erbil, de hoofdstad van KAR. We hopen daar informatie over de Nederlandse knowhow te verspreiden en matchmaking te bevorderen. De huidige klimaat- en watercrisis is tegelijkertijd een kans voor Irak om zijn landbouw-, water- en voedselsectoren te moderniseren. Bent u geïnteresseerd om uw waterefficiënte en klimaatslimme innovaties daar te presenteren, stuur dan een e-mail naar erb-lnv@minbuza.nl.
Contact
Landbouwteam Irak
E-mail: erb-lnv@minbuza.nl
Twitter: @AgroIrak
November 2022