Hongarije: groene stadsontwikkeling van onderop
Hongarije wordt steeds stedelijker, met alle uitdagingen van dien. Luchtvervuiling, hittestress en verlies van biodiversiteit gaan ten koste van de leefbaarheid in Hongaarse steden. Lokale overheden en beroepsorganisaties ondernemen actie.
In 1950 was Hongarije het enige land in Midden- en Oost-Europa waar de stedelijke bevolking groter was dan de plattelandsbevolking. Tegenwoordig woont 72% van de Hongaren in steden, rond 2050 naar verwachting ruim 80%.
Klimaatverandering
Hongaarse steden worden steeds vaker geconfronteerd met uitdagingen op het gebied van duurzaamheid en leefbaarheid. Door klimaatverandering wordt het land heter en heter. Dat treft een stad als Boedapest met haar ruim 1,7 miljoen inwoners onevenredig hard. Ook lucht- en watervervuiling nemen toe.
Om deze problemen aan te pakken, omarmt Hongarije het concept van stedelijke vergroening; van stadsparken tot groene daken en van biobased bouwen tot stadslandbouw. Wie leidt deze inspanningen? Welke goede voorbeelden zijn er?
Lees verder onder foto
Europese Green Cities
Hongarije heeft zich in juni 2010 aangesloten bij het Europese Green City initiatief dat zijn oorsprong vindt op de Floriade Expo van 2002 in Venlo. Dat initiatief had tot doel steden opnieuw onderdeel uit te laten maken van het natuurlijk ecosysteem.
De Nationale Vereniging van Hongaarse Tuinaannemers nam de taak op zich om het gedachtengoed van het initiatief in Hongarije te promoten en heeft daartoe de Green City Council opgericht. De organisatie bestaat uit een breed scala beroepsorganisaties, variërend van architecten en producenten van groene daken tot arboreta en botanische tuinen.
Puntensysteem
Om hun collectieve kennis over stedelijke duurzaamheid in praktijk te brengen, heeft de Green City Council een milieuclassificatiesysteem ingevoerd. Projecten worden beoordeeld op basis van een reeks criteria. De uitkomst leidt tot een aantal punten waarmee de duurzaamheid van het project inzichtelijk wordt.
Naast de Green City Council is de Hungarian Green Building Council (HuGBC) het afgelopen decennium actief betrokken bij de verduurzaming van het stedelijk gebied in Hongarije. Als lid van de World Green Building Council levert HuGBC een bijdrage aan de ontwikkeling van internationale bouwvoorschriften. Verder werkt de organisatie aan bewustwording op het gebied van duurzaam bouwen, onder andere door kennis- en onderwijsbijeenkomsten te organiseren.
'Beleidscontinuïteit en lokale betrokkenheid van de gemeenschap zijn belangrijke succesfactoren van de vergroening en verduurzaming van XIIIe district van Boedapest'
Samenwerkende gemeenten
Op decentraal niveau hebben gemeenten zich georganiseerd onder de paraplu van de Climate Friendly Communities Association. Deze organisatie telt meer dan 60 leden en is gericht op beperking van en aanpassing aan de klimaatverandering. De organisatie is opgericht door enkele enthousiaste burgemeesters en deskundigen om beroepservaring uit te wisselen en gemeenten te helpen zich aan te passen aan de onvermijdelijke verandering van het stadsklimaat. Zowel kleinere als grotere Hongaarse steden zijn aangesloten bij deze beweging.
Beek in Miskolc
De stad Miskolc (157.000 inwoners) was de eerste stad in Hongarije die deelnam aan het Europese Green City initiatief. De stad heeft een strategie voor groene verstedelijking. Deze is gebaseerd op de uitgangspunten van genoemde beweging. Doel is om de kloof tussen natuur en stad te dichten. Daarbij is veel aandacht voor het herstel van de Szinva-beek die door de stad stroomt.
Lees verder onder foto
De bescherming tegen overstromingen werd verbeterd door meer bomen te planten in de uiterwaarden. Verder worden langs de oevers bankjes, wandelpaden, speelplaatsen en trimbanen aangelegd om dit deel van de stad aangenamer te maken voor de bewoners. Tevens wordt gewerkt aan een cultuuromslag onder inwoners. Duurzaamheid en vergroening staan hierbij centraal. De stad Miskolc besteedt jaarlijks €1 miljoen aan onderhoud en ontwikkeling van 5 miljoen m2 aan stedelijk groen.
Boedapest als rolmodel
Het XIIIe district van Boedapest is, net als de stad Miskolc, een rolmodel voor de groene stedelijke transitie in Hongarije. Beleidscontinuïteit en lokale betrokkenheid van de gemeenschap zijn belangrijke succesfactoren van de vergroening en verduurzaming van dit stadsdeel.
Het bestuur van het stadsdeel gaat actief de dialoog aan met inwoners en betrekt de lokale gemeenschap bij haar plannen om steun te creëren. Dat tot grote tevredenheid van de mensen die er wonen. Er wordt actief gebruikgemaakt van sociale media. Het district plaatste informatieborden waarop inwoners hun mening kunnen geven.
De hoofdstedelijke regering van Boedapest heeft overigens ook een overkoepelend vergroeningsbeleid. In dit plan staan de vergroeningsambities van de stad voor de periode 2021-2030. De financiering van de ongeveer vijftig programmaonderdelen dekt momenteel echter slechts 10% van de voorziene projecten.
Lees verder onder foto
Stadslandbouw in kelder
Wat de stedelijke voedselproductie betreft, doet ook in Hongarije de verticale landbouw zijn intrede. Het bedrijf bedrock.farm produceert sinds 2019 groenten in een kelder van 135 vierkante meter in het IX-district van Boedapest. Ze gebruiken hydroponische en aeroponische technologie, speciale lampen, pompen en airconditioningapparatuur. Zo ontstaat een klimaat dat geschikt is voor de teelt van bladgroenten, microgroenten en kruiden in rekken op meer niveaus.
Momenteel zijn negen gewassen permanent beschikbaar, waaronder radijs, koriander, sugar snaps en tuinkers. Dankzij de controle over omgevingsfactoren kan bedrock.farm het hele jaar door hoge kwaliteit tegen stabiele prijzen leveren. Dat is interessant voor lokale restaurants.
Bottom-up
De transitie naar een groene en duurzame stedelijke leefomgeving is in volle gang in Hongarije. Drijvende kracht is daarbij niet centrale regie, maar juist vooral bottom-up initiatieven. Gemeenten, beroepsorganisaties en innovatieve ondernemers zoeken en vinden nieuwe duurzame oplossingen voor gezamenlijke uitdagingen. Dat is zeker de moeite waard om in de gaten te houden voor Nederlandse stakeholders op het gebied van groene leefomgeving.
Contact
Landbouwteam Hongarije
E-mail: bdp-lnv@minbuza.nl
Twitter: @NLagro_Budapest
Juni 2022