Hongarije: ruimte voor circulaire kennis

Landbouw is in Hongarije een belangrijke economische sector, met grote kansen voor groei. Tegelijkertijd zijn er op Europees en mondiaal niveau zorgen over de invloed die landbouw heeft op het milieu. Met het toepassen van het circulaire concept is het mogelijk om de landbouw te veranderen in een efficiënte, duurzame en winstgevende sector. Hongarije loopt achter in deze transformatie. Maar met een positief investeringsklimaat en groeiende steun van de overheid is er voldoende ruimte voor Nederlandse kennis en innovatie.

Circulariteit in landbouw

Sinds de industriële revolutie heeft de maatschappij grotendeels hetzelfde economische model gevolgd: ‘take-make-dispose’. We gebruiken grondstoffen van de aarde, maken er iets bruikbaars van en gooien het vervolgens weg. In Europa leidt dit proces jaarlijks tot ruim 1,3 biljoen ton afval. Hiervan is ongeveer 700 miljoen ton afkomstig uit de landbouw.

Volgens de OESO bestaat landbouwafval vooral uit mest, oogstresten, pesticiden, zout en slib. Het ongunstig omgaan met landbouwafval heeft enorme impact op de economie en het milieu.

Het model van circulaire economie gaat ervan uit dat minimaliseren en verwerken van afval leidt tot kostenefficiëntie en tegelijkertijd de invloed van landbouw op het milieu en het klimaat vermindert. De Europese Commissie heeft in 2015 een ambitieus pakket goedgekeurd, dat de transitie naar een circulaire economie prioriteert.   

Hongarije past het circulaire concept in de praktijk langzamer toe dan andere EU-lidstaten. Er zijn echter initiatieven in de publieke en private sector die langzaam maar zeker een transformatie in gang zetten in de richting van een duurzame en efficiënte landbouw.

Omvangrijk landbouwareaal

Landbouw is een belangrijke sector, goed voor 3,8 procent van het bbp. Van 9,3 miljoen hectare is ongeveer 58 procent in agrarisch gebruik. De maïs-, graan-, zonnebloem- en vleesproductie is zeer groot. Daarom is Hongarije een land waar de implementatie van kringloopsystemen van grote waarde kan zijn. De groei in de biologische landbouw en de toenemende belangstelling onder consumenten  voor lokale producten maken duidelijk dat er genoeg kansen zijn voor innovatieve, circulaire kennis en technologieën.

Bestaande initiatieven

Heineken Hongarije is een van de spelers die de economische, maatschappelijke en milieuvoordelen van dit model herkennen. Het bedrijf heeft een aantal stappen gezet. Het bedrijf prioriteert lokale inkoop. Zo is in 2015 85 procent van de twee belangrijkste ingrediënten (gerst en mais) lokaal ingekocht. Het bedrijf heeft ook de productie van hop in Hongarije geïntroduceerd. Samen met bestaande verplichtingen draagt de toename in lokale inkoop bij aan de vermindering van de CO₂-uitstoot en het watergebruik van het bedrijf.

Een ander bedrijf, ProfiKomp Zrt,  ziet kansen in agrarisch afval en maakt daarbij gebruik van biologisch afbreekbare afvalstoffen. Talajtáp – een Nederlands-Hongaars samenwerkingsverband – specialiseert zich in de productie van  biologische kunstmest.

In 2017 eindigde een project dat ten doel had om het ecologische en biologische evenwicht te herstellen door een duurzame en circulaire productiemethode in de veeteelt, voerproductie en kleinschalige landbouw te ontwikkelen. De samenwerking tussen Corvinus Universiteit, Szent István Universiteit en enkele bedrijven heeft geleid tot de ontwikkeling van producten die bijdragen aan het herstel van aangetaste landbouwgronden; ook een bewijs dat circulair produceren niet alleen goed is voor het milieu, maar ook winstgevend kan zijn.

Steun van de overheid

Bij de Hongaarse overheid groeit de belangstelling van de circulaire economie.  In een interview (2017) steunde Csaba Kőrösi, Directeur van Duurzaamheid in het Kabinet van de President, het idee dat innovatie onmisbaar is om aantasting van de bodem tegen te gaan. Volgens Kőrösi is voor innovatie op dit terrein financiële en institutionele steun nodig. De Hongaarse Kamer voor Landbouw (NAK) wil voor het einde van 2018 een Actieplan voor Circulaire Economie presenteren.

Kansen voor Nederland

Er zijn veel uitdagingen in Hongarije. Om de transitie naar een circulaire economie op gang te brengen zijn kennis en innovatie van groot belang. Op die terreinen is Nederland koploper. Er is in het land een positieve politieke wil en Hongarije kent een gunstig investeringsklimaat. Kortom,  voldoende kansen voor Nederlandse bedrijven.

Landbouwteam Hongarije

Juni 2018