Suboptimale agrologistiek binnen de groente- en fruitketen in KSA biedt kansen

In de na-oogstketen tot en met retail vindt maar liefst 26% verlies van de totale hoeveelheid lokaal geproduceerde voedsel plaats. Andere cijfers laten zien dat er in KSA 14% na-oogstverliezen voor tomaten en voor dadels in de keten zijn, waarvan het totale voedselverlies voor fruit en groentes 30 tot 35% van het totale voedselverlies van productie tot retail bevat. 70% daarvan gaat direct bij het afval (data van Al-Hamdan en Al- Sadoun, King Saud University).

De bevolking in KSA zal de komende jaren naar verwachting sterk blijven groeien, tot 35 miljoen in 2020. Daarnaast is het BBP geraamd op een groei van 3,5% per jaar (Trading Economics). Voedselzekerheid staat hoog op de (politieke) agenda, temeer dat lokale productie sterk wordt beperkt door een chronisch zoetwatertekort.

Voor de voedselzekerheid is het daarom minstens zo belangrijk om voedselverliezen te verlagen dan wel de voedselproductie te verhogen. De Saudische overheid erkent dit en heeft een interdepartementaal comité gericht op voedselverlies opgericht, voorgezeten door het ministerie van Milieu, Water en Landbouw.

Grenzen aan gewasproductie

Gewasproductie is gelimiteerd in KSA omdat slechts 1% van KSA’s landoppervlak gebruikt kan worden voor landbouw; dit vanwege moeilijke groeiomstandigheden (temperatuur en grond). Import van voedsel betreft dan ook 90% tot een bedrag van $27 miljard dit jaar, waarbij de voorspelling is dat deze zal stijgen tot $35 miljard in 2020 (Economist Intelligence Unit).

Een suboptimale agrologistiek is de kernoorzaak van voedselverliezen, met name binnen de groente en fruit keten, waarbij we extra kijken naar aardappel en dadel. Daar waar Nederland op de vierde plaats staat in de Logistics Performance Index 2016 (LPI) (World Bank), staat Saudi-Arabië #52. Vergeleken met Nederland is er dus ruimte voor verbetering in de (agro)logistiek. Wat opvalt is dat binnen de GCC, de VAE en Qatar het aanmerkelijk beter doen qua LPI (Tabel 1). In het algemeen kan Saudi-Arabië met name verbeteren in de kosten van binnenlands transport en de efficiëntie van logistieke diensten.

Verbetering infrastructuur

KSA werkt dan ook sterk aan de verbetering van hun binnenlandse logistieke infrastructuur.  Naast het grote binnenlandse wegennetwerk en het ontwikkelen van een nieuwe haven in Ras al Khair begin april 2011, heeft Saudi-Arabië inmiddels acht havens ter beschikking die continu doorontwikkelen ter versterking van de transport/logistieke sector. Tevens is er zich een snelgroeiend treinnetwerk aan het ontwikkelen waarbij diverse steden, maar ook landen zoals Syrië en Jordanië, op Saudi-Arabië worden aangesloten die toegang verschaffen via Turkije tot Europa. Daarnaast is er een gezamenlijk geïntegreerd logistiek bedrijf ontwikkeld die voorziet in het GCC treinnetwerk dat alle GCC landen met elkaar verbindt.

Uitdagingen in de keten

De Nederlandse Ambassade in Riyad heeft zich met nadruk gericht op het optimaliseren van agrologistiek in KSA om de knelpunten inzichtelijk te maken. Het doel hiervan is om agrologistieke diensten te verbeteren zodanig dat voedselverliezen kunnen worden verlaagd. Dit wordt nagestreefd door samenwerking tussen publieke en private sector en kennisinstituten, ook aan Nederlandse zijde.

Sinds 2014 zijn er drie missies door de Nederlandse Ambassade in Riyad georganiseerd waarbij, met name van Saoedi zijde, zowel de publieke als private sector en kennisinstituten waren betrokken. Deze missies hebben geresulteerd in een gestructureerd overzicht van de voornaamste knelpunten en uitdagingen aangaande agrologistiek in KSA (Figuur 1).

De vier voornaamste knelpunten zijn:

• onderontwikkelde faciliteiten voor de exportmarkt;
• beperkt vertrouwen in de diensten van de transportsector;
• het ontbreken van handhaving aangaande certificatie en product-branding;
• voedselverliezen in het na-oogsttraject.

Pilot projecten voor oplossingen

Tijdens een interactieve workshop met stakeholders zijn de belangrijkste pilot projecten aangedragen die aandacht in KSA vragen (zie tabel 2):

1. het ontwikkelen van een exportentiteit voor dadels (exportmarkt);
2. het traceren/monitoren van voedsel op de groothandelsmarkt;
3. ontwikkelen van hightech software voor transport planning;
4. ontwikkelen van technologie ter verbetering van producthoudbaarheid en nieuwe marktaanwending;
5. het openen van nieuwe markten;
6. het samenvoegen van koeltransport met opslag.

Deze projecten kunnen deels rechtstreeks met het bedrijfsleven, in samenwerking met kennisinstituten worden uitgevoerd (#3, 4, 5 en 6), deels met overheidsdeelname (#1 en 2).

Het Nederlandse initiatief voor de optimalisatie van agrologistiek ter vermindering van voedselverlies in KSA biedt niet alleen de juiste kortetermijnoplossingen voor de business cases, maar stimuleert ook G2G samenwerking. Bovendien is het initiatief een uitgangspunt om betrokken te raken bij implementatie van maatregelen binnen de Saoedische overheid en is het een aanzet tot het aandragen van generieke logistieke oplossingen voor andere sectoren.

Daarnaast staan deze initiatieven in directe relatie tot de Saoedi ‘Vision 2030’, waarbij diversificatie van de Saudische economie vooropstaat. Het is juist daarom van belang dat er een follow-up plaatsvindt op de resultaten van deze Nederlandse missies. De volgende stap is het identificeren welke commitment nodig is van de stakeholders bij het implementeren van de geselecteerde projecten. Daarom wordt in 2017 gestreefd naar het gezamenlijk met de Nederlandse en Saoedi private sector ontwikkelen van initiatieven voor de voorstellen 3, 4 en 5 (zie tabel 2). Daarnaast wordt op G2G-niveau via het Saoedi interdepartementale comité een begin gemaakt met het werken aan de voorstellen 1 en 2.

Landbouwteam staat klaar

De suboptimale agro-logistiek is de kernoorzaak van voedselverlies in de KSA. De Saudische overheid neemt dit probleem uitermate serieus. Samenwerking met de Saudische overheid en de private sector bieden kansen voor het verbeteren van de aangedragen oplossingen voor de voornaamste knelpunten in de agrologistiek door de Nederlandse private en publieke sector en kennisinstituten. Het landbouwteam ziet die kansen. U ook? Dan staan wij te allen tijde voor u klaar.

Landbouwteam Golfstaten (Kaijisse Waaijer)

Maart 2017