Focus Golfstaten op efficiënter watergebruik
In de Golfstaten staat zuinig gebruik van water bij de productie van voedsel hoog op de agenda van de overheden. De waterbronnen raken snel op. Dat dwingt tot maatregelen om deze schaarse grondstof zo effectief mogelijk te gebruiken. Dit biedt kansen voor Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen die actief zijn op het snijvlak van landbouw en water.
Volgens landbouwraad Erik Smidt is vooral de bedekte tuinbouw voor Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen een groeimarkt. Het werkgebied van Smidt omvat de zes Golfstaten Saoedi-Arabië, Verenigde Arabische Emiraten, Oman, Qatar, Bahrein en Koeweit. Hij werkt vanuit de Nederlandse ambassade in Riyad, de hoofdstad van Saoedi-Arabië.
Als landbouwraad werkt Smidt namens het ministerie van LNV voor Nederlandse agrofoodbedrijven die al actief zijn in de Golfstaten, of dat willen worden. Het thema water en voedselproductie staat de komende jaren bij hem voorop. De overheden in deze regio willen de enorme import van voedingsmiddelen terugbrengen door de eigen landbouwproductie te verhogen. Dat lukt alleen als de productiemethoden verbeteren. “More crop per drop, daar gaat het om.”
Fossiel water
Het gebruik van fossiel water uit natuurlijke bronnen heeft ertoe geleid dat deze bronnen opraken en niemand weet hoeveel water nog beschikbaar is voor de komende jaren. Dat het opraakt is wel duidelijk omdat het water van steeds dieper gehaald moet worden. Energie is in de Golfstaten erg goedkoop met als gevolg dat het oppompen van water uit natuurlijke bronnen decennialang de praktijk was.
Inmiddels hebben de overheden maatregelen genomen. Zo is de productie van tarwe en luzerne aan banden gelegd. Recent heeft de Saoedische overheid de teelt van veevoergrondstoffen voor de melkveehouderij verboden vanwege de waterschaarste.
'De teruglopende inkomsten uit olie zijn voor alle landen in de Golfregio reden om te zoeken naar diversificatie van de economie'
Smidt: “Efficiënt gebruik van water is in deze regio een van de grootste, zo niet de allergrootste uitdaging. Water is hier duurder dan olie. Dat zegt genoeg. Zuinig gebruik van water in de landbouw is absoluut noodzakelijk. Het Nederlandse bedrijfsleven heeft veel kennis en ervaring op dit terrein en kan dus assistentie verlenen.”
Diversificatie economie
De teruglopende inkomsten uit olie zijn voor alle landen in de Golfregio reden om te zoeken naar diversificatie van de economie. Ontwikkeling van de agrarische sector is een van de topprioriteiten. Beperking van de voedselimporten lukt alleen door de introductie van waterefficiënte landbouwsystemen. De overheden investeren veel geld in onderzoek en ontwikkelingsprojecten.
Nederlandse bedrijven zijn de laatste jaren al actief betrokken bij de introductie van betere landbouwmethoden, bijvoorbeeld in de dadelteelt. De problemen in deze teelt worden opvallend genoeg eerder veroorzaakt door een overmaat aan watergift dan door watertekort. Op veel dadelplantages wordt schaars grondwater verspild. Water en daardoor ook meststoffen komen buiten de wortelzone terecht. Op het gebied van precisielandbouw waarbij de water- en mestgiften met behulp van sensoren en ICT worden geoptimaliseerd, wordt winst geboekt.
Kengetallen Golfstaten
- Agro-export van Nederland naar de Golfstaten (2017): €1,3 miljard
- Waarvan naar Saoedi-Arabië: €405 miljoen
- Voedselimport Saoedi-Arabië: 70 tot 80% van de totale behoefte
- Belangrijkste Nederlandse agrarische exportproducten: groenten en fruit (30%) en zuivel (27%)
- Saoedi-Arabië is 55 keer zo groot als Nederland
- Aantal inwoners: circa 30 miljoen
Bedekte tuinbouw
Landbouwraad Smidt ziet vooral perspectief in de bedekte tuinbouw. Vanuit Nederland wordt hierop al ingespeeld. Zo maakte het Saoedische ministerie van Landbouw, Milieu en Water in 2018 afspraken met Wageningen UR over de opzet van een demonstratieproject. Het gaat hierbij om de invoering van good agricultural practices in de bedekte tuinbouw, dadel- en fruitteelt, bijvoorbeeld met druppelirrigatie. Er komen demonstratieboerderijen in de belangrijkste landbouwgebieden. Training van agrarische ondernemers is een belangrijk onderdeel van het project.
Verzilting van agrarische percelen is een ander landbouwprobleem in de Golfregio. Het hoge zoutgehalte in de bodem leidt tot daling van opbrengsten. Dit vraagt om de teelt van rassen die daar beter tegen bestand zijn. Volgens Smidt liggen hier kansen voor het Zilt Proefbedrijf op Texel en ook voor producenten van plantaardige uitgangsmaterialen.
Het verbod op de teelt van veevoergrondstoffen op land vanwege de waterschaarste biedt mogelijkheden voor het Nederlandse bedrijfsleven. Een consortium van bedrijven uit ons land heeft ingetekend op een overheidsproject om zeewier te produceren voor veevoer.
Wageningen actief in tuinbouwkas bij Riyad
In de omgeving van Riyad, de hoofdstad van Saoedi-Arabië, is een demonstratiekas van 8.500 m2 gerealiseerd met een sterk Nederlandse inbreng. Consultants van Wageningen UR geven gedurende tien jaar leiding aan de proeven die in de kassen worden uitgevoerd. Hergebruik van water is hier onderdeel van.
Het landbouwteam van de Nederlandse ambassade heeft bij de opzet van het project een bemiddelende rol gespeeld.
Het tuinbouwproject is een mooi voorbeeld van Nederlands-Saoedische samenwerking. Doel is om een hoge opbrengst te halen met minder input van water, energie, meststoffen en chemische middelen. Zaden en bijvoorbeeld biologische gewasbeschermingsmiddelen worden geleverd door Nederlandse bedrijven
De kas is gebouwd door de Bom Group uit Hoek van Holland. Bestaande en nieuwe koeltechnieken, van lowtech tot hightech, worden getest in samenwerkingen met Wageningen UR. Zo wordt praktijkervaring opgedaan met deze en andere technieken voor de teelt van groenten in het warme klimaat van het Arabisch Schiereiland. Het complex fungeert ook als demonstratiebedrijf voor telers in de omgeving.
Mei 2019
Deze bijdrage maakt deel uit van de Agrospecial 100 jaar Landbouw Attaché Netwerk. Via onderstaande link kunt u meer lezen over het thema Water en klimaat waaronder dit artikel valt.