Frankrijk: nieuwe maatregelen tegen blauwtong en hemorragisch epizoötische ziekte
Op 29 juli kondigden de Belgische autoriteiten een uitbraak van blauwtong serotype 3 aan in de gemeente Chimay, op de grens met Frankrijk. Tegen deze achtergrond activeert het Franse ministerie van Landbouw de maatregelen die zijn voorzien in de regelgeving om de verspreiding van blauwtong serotype 3 tegen te gaan. Dit serotype is de afgelopen jaren niet gedetecteerd in Frankrijk. De berichten uit Nederland doen Franse veehouders vrezen voor de gevolgen. Intussen is blauwtong serotype 8 aanwezig in Zuid-Frankrijk, evenals epizoötische hemorragische ziekte (EHD).
Maatregelen tegen blauwtong serotype 3
Deze virusziekte treft kleine herkauwers en runderen en wordt tussen dieren overgedragen door bijtende insecten, knutten genaamd. Aangezien de wind deze insecten over tientallen kilometers kan vervoeren, voorziet de regelgeving in de afbakening van een zogenaamde "gereguleerde" zone binnen een straal van 150 kilometer rond de gemelde uitbraken.
De gemeenten waaruit deze zone bestaat en de bijbehorende kaart zijn beschikbaar op de website van het ministerie van Landbouw en Voedselsoevereiniteit (in het Frans).
De instelling van dit gereglementeerde gebied betekent dat verplaatsingen naar de rest van Frankrijk worden beperkt. Om de zone te mogen verlaten, moeten dieren die vatbaar zijn voor blauwtong (runderen, geiten en schapen) in de twee weken vóór hun vertrek een behandeling met insecticiden hebben ondergaan en negatief op de ziekte zijn getest.
Voor de intra-Europese handel mogen verplaatsingen uit het gereglementeerde gebied doorgaan naar lidstaten die een behandeling met insecticiden en een negatieve screeningstest accepteren. Voor andere lidstaten die alleen gevaccineerde dieren accepteren (zoals Spanje), worden verplaatsingen uit het gecontroleerde gebied opgeschort.
Bluetongue: Bluevac en Bultavo, twee vaccins toegelaten ter bestrijding van serotype 3
Twee vaccins, Bluevac 3 van het laboratorium CZ Vaccines en Bultavo 3 van Boehringer Ingelheim, hebben op 25 juli een tijdelijke gebruiksvergunning gekregen. Het doel van de vaccinatiestrategie tegen serotype 3 is om "klinische symptomen te verminderen en sterfte te voorkomen", aldus het Franse ministerie van Landbouw. Daarnaast moeten de twee toegelaten vaccins de viremie, d.w.z. de aanwezigheid van het virus in het bloed van de dieren, verminderen. Er zijn doses besteld door de overheid en deze zullen gratis beschikbaar worden gesteld aan boeren in de gereguleerde zone aan de grens met België. Vaccinatie zal op vrijwillige basis plaatsvinden en boeren kunnen hun dieren zelf vaccineren. Buiten de gereglementeerde zone moet het vaccin worden voorgeschreven door de veearts van de boerderij en moet het door de veehouder worden betaald. "Er zullen 600.000 doses vaccin beschikbaar worden gesteld voor schapen en 4 miljoen doses voor runderen", aldus de Franse vakbond van schapenhouders FNO (onderdeel van boerenbond FNSEA).
Geen compensatie vanuit de overheid
Het Franse ministerie van Landbouw heeft geen compensatie aangekondigd voor economische verliezen als gevolg van de opgelegde maatregelen of het uitbreken van de ziekte in een koppel. In Noord-Frankrijk zullen de economische gevolgen van de verplaatsingsbeperkingen om de komst van serotype 3 te voorkomen "enorm" zijn, volgens Sylvie Colas, nationaal secretaris van de linkse boerenbond Confédération paysanne. En in het zuidwesten is de situatie "dramatisch" voor boeren die te maken hebben met een toename van serotype 8, legt ze uit. In een persbericht van 31 juli riep de vakbond op tot "compensatie voor directe en indirecte verliezen (melk en voortplanting) van hun veestapel".
Sinds juli 2024 woedt blauwtong serotype 8 weer in delen van Zuid-Frankrijk (met name Baskenland), en zorgt voor veel ziekte bij herkauwers. Er is een vaccin beschikbaar, maar dat wordt weinig ingezet.
Intussen is de epizoötische hemorragische ziekte (EHD) aanwezig in Zuid-Frankrijk
EHD In Frankrijk is vorig jaar uit Spanje opgerukt. De eerste uitbraken van EHD werden in september 2023 in Frankrijk gemeld op rundveebedrijven in het zuidwesten. Deze besmettelijke virusziekte wordt uitsluitend overgedragen door knutten, dezelfde die verantwoordelijk zijn voor blauwtong. De detectie van uitbraken van EHD leidt tot specifieke bestrijdings- en preventiemaatregelen binnen een straal van 150 km rond de uitbraken.
Op 1 augustus 2024 waren in totaal (sinds september 2023) 4.350 uitbraken van EHD geregistreerd op bedrijven met herkauwers. Deze uitbraken betreffen de volgende 20 departementen: Pyrénées-Atlantiques, Hautes-Pyrénées, Haute-Garonne, Gers, Landes, Ariège, Aude, Tarn, Lot-et-Garonne, Gironde, Tarn-et-Garonne, Dordogne, Corrèze, Vendée, Deux-Sèvres, Loire-Atlantique, Lot, Haute-Vienne, Morbihan en Pyrénées-Orientales. Het overgrote deel betreft uitbraken uit 2023, maar er zijn ook verse uitbraken uit juni 2024 (Haute-Garonne en Gers). Mogelijk dat massa-immuniteit, als gevolg van de uitbraken in 2023, ervoor zorgt dat de ziekte dit jaar minder om zich heen grijpt. Er is nog geen vaccin tegen EHD beschikbaar, maar wel in ontwikkeling (mogelijk in september beschikbaar).
Er is een studie aan de gang op besmette boerderijen om de sterfte- en ziektecijfers te consolideren. In bijna alle gevallen herstelden de zieke dieren binnen enkele dagen na de behandeling.