Frankrijk: regering komt met steunplan voor de veehouderij
‘Produceren wat we consumeren’. Deze ambitie zal als leidraad worden genomen voor het overheidsbeleid rond veehouderij. Dit raakt aan het vraagstuk van voedselsoevereiniteit: Frankrijk moet zijn bevolking kunnen voorzien van voedsel afkomstig van dieren van eigen bodem. De Franse regering heeft een pakket maatregelen bekendgemaakt, maar of dit de Franse veehouderijsector tevreden zal stellen is nog de vraag.
Context
De afgelopen jaren is de veestapel in Frankrijk geleidelijk gekrompen, met een paar procent per jaar. Dit had te maken met een aantal factoren, waarbij de vergrijzing misschien wel de belangrijkste was. Daarnaast speelden een verlies aan concurrentiekracht (hoge arbeidskosten), de geringe aantrekkingskracht van het beroep van veehouder (24/7 en fysiek inspannend), kritiek vanuit de maatschappij (overlast voor omwonenden, negatief imago) en grote regeldruk [1].
Bij de recente protesten van boeren in Frankrijk stond de rundveehouderij voorop. Met name de vleesveehouders uit het Midden en Zuidwesten van Frankrijk waren uitgesproken aanwezig; hun inkomen wordt met name bedreigd door inflatie, dierziektes en klimaatverandering. Zij wonen daarnaast vaak in gebieden waar voorzieningen op allerlei gebied de laatste jaren zijn teruggelopen. Tenslotte worden zij minder beschermd door langjarige prijsafspraken met verwerkers en retailers.
De regering werd in het defensief gedrongen door deze protesten en zag zich genoodzaakt te komen met extra maatregelen voor de veehouderij, naast bepaalde recente maatregelen die al in werking waren getreden. Al bij al levert dat een nogal diffuus geheel aan maatregelen op [2].
[1] Frankrijk: Nederland grootste exporteur rundvlees | Nieuwsbericht | Agroberichten Buitenland
Speerpunten van het hulppakket
De regering heeft o.a. de volgende maatregelen voorzien om de veehouderij tegemoet te komen :
- Het ministerie van Landbouw en Voedselsoevereiniteit zal in april overleg voeren met de verschillende veehouderijsectoren. Doel is om de ambities van deze veehouderijsectoren uit te werken in de vorm van gekwantificeerde productiedoelstellingen. Deze doelstellingen moeten zijn afgestemd op de verwachte veranderingen in consumptiepatronen en op het ontwikkelpotentieel van sectoren, met name voor wat betreft de toegevoegde waarde van de productie en het concurrentievermogen.
- De belangrijkste obstakels om bovengenoemde gekwantificeerde productiedoelstellingen te overwinnen zullen worden geïdentificeerd. Dit voorbereidende werk zal enerzijds leiden tot de ontwikkeling van een sectorspecifiek actieplan voor elke sector en anderzijds worden geïntegreerd in een integraal plan voor (behoud, groei en ontwikkeling van) de veehouderij dat voor het einde van de eerste helft van 2024 zal worden gepubliceerd.
- Specifieke aandacht voor de veehouderij in het kader van het Pact voor de vernieuwing van generaties in de landbouw [1], dus om de vergrijzing zo goed mogelijk op te vangen.
- Een nieuwe belastingvoordeel om de afname van de omvang van de Franse rundveestapel tegen te gaan en de ontwikkeling van de rundveehouderij in Frankrijk te ondersteunen. Hiervoor is 150 miljoen euro uitgetrokken. Concreet zullen veehouders elk jaar van hun (belastbaar) inkomen een bedrag kunnen aftrekken voor de waardestijging van hun veestapel aan melkkoeien, zoogkoeien en vaarzen.
- Bij de inkoop door de overheid van vlees voor overheidskantines (scholen, ziekenhuizen, ambtenaren) wordt de eis gesteld dat 100% van het vlees onder een (Frans) kwaliteitslabel is geproduceerd (oorsprongslabel, duurzaamheidslabel of biologisch). Voor de catering van particuliere bedrijven schrijft de wetgeving voor dat dat 60% minimaal moet zijn.
- Verscherpte controles op de toepassing in de praktijk van de wettelijk bepalingen voor de prijsvorming in de keten (Egalim-wet [2]), om ervoor te zorgen dat veehouders minimaal uit de productiekosten komen. Ook wordt bij de Europese Commissie aangedrongen op aangescherpte Europese wetgeving op de prijsvorming in de keten, in de sfeer van Egalim. In dit kader wordt ook de macht van de Europese inkoopcentrales van supermarkten aangepakt, aangezien deze de Egalim-wetten zouden ontduiken.
- Verbod op het gebruik van vleesbenamingen voor producten van plantaardige oorsprong (plantaardige burgers, steaks, etc…). Overigens had de Franse overheid in 2022 al een poging gedaan om deze vleesbenamingen voor plantaardige producten te verbieden, maar dat was onderuit gehaald door de Raad van State.
- Sinds 2002 zijn restauranthouders verplicht om hun klanten te informeren over de herkomst van rundvlees, en sinds 2022 is deze verplichting uitgebreid naar varkensvlees, schapenvlees en vlees van gevogelte. Deze verplichting werd in 2023 uitgebreid tot aflevermaaltijden en in maart 2024 tot de ingrediënten in vleesbereidingen.
- Bedrijfsvervanging (in geval van opleiding, ziekte, zwangerschap, ouderschapsverlof, etc…) wordt fiscaal aantrekkelijker gemaakt, waardoor het beroep van veehouder zelf ook aantrekkelijker wordt gemaakt, met name voor jongeren.
Ten algemene geldt dat veel maatregelen die zijn voorzien in het kader van het in december 2023 verschenen Pact voor de vernieuwing van generaties in de landbouw, van betekenis zijn voor de toekomst van de Franse veehouderij. Ook was eerder al een investering in de slachtcapaciteit aangekondigd [3]. Deze maatregelen komen dus bovenop de hierboven genoemde maatregelen.
Oude wijn in nieuwe zakken?
Duidelijk is dat de Franse regering door de boerenprotesten onder grote druk kwam te staan om naar buiten te komen met een pakket maatregelen specifiek voor de veehouderij. Dit pakket is dus met stoom en kokend water tot stand gekomen, en bevat ook maatregelen die al eerder waren aangekondigd in een ander kader. Een deel van het pakket bestaat ook uit simpele communicatie. De vraag is daarom of dit pakket echt beantwoordt aan de verwachtingen van de boeren.
