Frankrijk: nieuwe voorzitter van boerenbond FNSEA, Arnaud Rousseau, verfrissend
De dominante Franse boerenbond FNSEA is in Frankrijk vanouds zeer invloedrijk. Zo zegt men vaak dat de voorzitter van de FNSEA meer invloed heeft op het Franse landbouwbeleid dan de minister van landbouw zelf. Zeker is dat de Franse president er heel veel aan gelegen is om de FNSEA te vriend te houden, aangezien boerenprotesten in Frankrijk ontwrichtend kunnen werken.
Een heel nieuw gezicht
Sinds april 2023 heeft de FNSEA een nieuwe voorzitter, Arnaud Rousseau. Hij is akkerbouwer in de regio Ile-de-France (rond Parijs), afgestudeerd aan een Parijse business school. Naast boer en bondsbestuurder is hij ook burgemeester van zijn dorp, voorzitter van de Franse federatie van producenten van oliehoudende en eiwithoudende gewassen (FOP), en voorzitter van de raad van bestuur van Avril Gestion, de industriële en financiële groep van de Franse plantaardige olie- en eiwitindustrie. Hij kent president Macron goed en heeft een goede band met hem.
Rousseau is dus in alles anders dan zijn voorgangster, Christianne Lambert (nu nog voorzitster van de Europese koepelorganisatie COPA-COGECA). Na de varkenshoudster Lambert, die eerder protectionistisch was ingesteld en opkwam voor de kleine boer, nu dus een vertegenwoordiger van de grote exporterende akkerbouwsector. Hij staat dan ook anders tegenover technologie, handel en concurrentie.
Hieronder een kernachtige weergave van zijn verhaal tijdens een recente ontmoeting met de club van Landbouwraden (van de ambassades) in Parijs.
Inflatie en voedselzekerheid
Steeds meer Fransen kunnen zich niet meer fatsoenlijk voeden door de stijging van de prijzen van voedsel. Dat is voor iedereen een zorg, ook voor de boeren. Toch moeten de boeren uit de kosten komen, zoals de nieuwe Franse wet Egalim2 garandeert (zie EGAlim 2, een wet ter verbetering van het inkomen van de boer). Overigens is de voedselinflatie in Frankrijk relatief laag vergeleken met andere Europese landen. Maar de Franse regering maakt zich veel zorgen over sociale onrust deze herfst, en is bezorgd voor een terugkeer van de ‘gele hesjes’ [Red. en zet daarom de grote voedselverwerkende bedrijven en supermarktketens onder druk om de prijzen te laten dalen].
Concurrentiekracht
De Franse landbouwproductie daalt in volume en verliest aan concurrentiekracht. De Franse landbouwsector is nu nog de grootste van de EU. Willen we dat dat zo blijft? Een duidelijke politieke keuze ontbreekt tot nu toe, terwijl daar wel behoefte aan is.
Intussen zien we dat een deel van de publieke opinie fel tegen de (industriële) landbouw is. De gemiddelde Fransman heeft een geromantiseerd beeld van de landbouw. Hoe ga je de dialoog aan met de Franse burger over de landbouw? Het is heel belangrijk om dat te doen, aldus Rousseau.
De FNSEA legt steeds maar weer uit dat de landbouw een moderne sector is. De landbouw waar de FNSEA voor staat is een heel diverse sector, gebaseerd op familiebedrijven. De financiering moet niet van allerlei externe investeerders komen die niets hebben met de landbouw. De boer moet wel een modern leven kunnen leiden, met een goede balans werk/privé.
De Franse landbouw leidt ook aan een chronisch en toenemend gebrek aan mankracht. Ook in dat licht moeten we kijken naar migratie.
Klimaatdoelstellingen en verduurzaming
De doelstelling voor de reductie van de CO2-uitstoot voor de Franse landbouw: van 81 miljoen CO2 in 2020 maar 68 miljoen ton CO2 in 2030. Om dat te bereiken moet er geld van de overheid bij en moeten er minder regels komen, aldus Rousseau. Daarnaast vraagt dit om inzet van alle partijen. De Franse veehouderij laat de afgelopen jaren een jaarlijkse krimp van een paar procent zien. De veestapel krimpt dus zonder overheidsingrijpen, met name door gebrek aan bedrijfsopvolgers. Er is dus geen aanvullende actie van de overheid nodig om de klimaatdoelstellingen voor de veehouderij te halen.
De consumptie van vlees is in Frankrijk nog aanzienlijk en de gemiddelde Fransman is zeer gehecht aan zijn stukje vlees. Als het gaat om vleesconsumptie is het wel belangrijk om rekening te houden met volksgezondheid en de normen die worden geadviseerd. De vleesconsumptie mag dus een beetje minder.
Voor pesticiden geldt: de volksgezondheid moet in eerste instantie beschermd worden, we moeten tegelijkertijd een EU-speelveld aanhouden, en de wetenschap volgen. Glyfosaat moet dus worden toegelaten, onder voorwaarden. Er moeten oplossingen blijven voor de boeren, om hun gewassen te behandelen.
Op dit moment is er nog 55 cent overheidssubsidie op elke liter diesel voor de landbouw. De regering wil stoppen met het subsidiëren van fossiele brandstoffen en die subsidie er dus af halen. Dat is begrijpelijk, we kunnen onze ogen daar niet voor sluiten. Er is over onderhandeld met de FNSEA, en er komt nu een geleidelijke afbouw van de subsidie met 3 cent per jaar. Tegelijkertijd komt er ontheffing van bepaalde winsten in de landbouw, en bepaalde andere voordelen, ter compensatie van de weggevallen subsidie.
In Frankrijk is voor het vastleggen van CO2 in bodem, gewassen en bossen een ‘label bas carbone’ ontwikkeld (zieLow Carbon Label voor vastlegging CO2). Het is een heel Franse oplossing die nog niet overtuigt in de EU. Er moet een Europese oplossing komen, het kan niet een zuiver Frans model zijn dat we gebruiken.
Pact voor de toekomst van de Franse landbouw en bijbehorende wet (Loi d’orientation et d’avenir)
De Franse regering werkt al een jaar aan de totstandkoming van dit Pact, en de bijbehorende wet (zie Frankrijk: start werkzaamheden voor Pact voor de toekomst van de Franse landbouw), maar onduidelijkheid heerst. We weten niet wat daadwerkelijk als harde doelstellingen in de wet gaat komen, en dat is heel belangrijk, want het pact an sich is niet hard genoeg. Wetgeving is nodig. Het is heel moeilijk om mensen aan te trekken voor de landbouw, en daarom zijn het Pact en de wet wel heel belangrijk.
Handelspolitiek
Frankrijk exporteert nog steeds veel, met name alcoholische dranken en graan. Frankrijk heeft dus ook duidelijk offensieve belangen als het gaat om handelspolitiek. Er moet worden gehandeld, internationale handel is belangrijk, Frankrijk is geen eiland. Tegelijkertijd moeten handelsakkoorden evenwichtig en eerlijk zijn, met oog voor kwetsbare sectoren.
Biologische landbouw
De ambitie van de Franse regering (18% in 2030) is niet realistisch. De markt zegt iets anders. Het is wishful thinking. Het is wel belangrijk om de biologische landbouw steun te verlenen nu deze in zwaar weer verkeert.