Frankrijk: concurrentiekracht Franse landbouw achteruit gegaan
In een uitgebreid rapport luiden drie Franse senatoren van verschillende politieke partijen, van links tot rechts, de noodklok en stellen dat zonder koerswijziging de France landbouwsector verder achteruit zal gaan
De concurrentieproblemen hebben de laatste jaren geleid tot een daling van het aandeel van de Franse export op de wereldmarkt , terwijl die juist groeide.
De kritiek van de drie senatoren (Laurent Duplomb /Republikein, Serge Mérillou /Socialist en Pierre Louault /Centrum Unie) spitst zich toe op de huidige strategie van "all upmarket", oftewel produceren voor het hogere marktsegment. Deze houdt volgens hen een reëel risico in van een ineenstorting van het Franse landbouwproductiepotentieel, ten nadele van de ‘voedselsoevereiniteit’ in Frankrijk.
Bovenal zal deze dynamiek er op den duur toe leiden dat de Franse voeding voorbehouden blijft aan degenen die het zich kunnen veroorloven, waardoor de huishoudens met een bescheiden inkomen veroordeeld worden tot het eten van producten die uit andere delen van de wereld worden ingevoerd. Dit verschijnsel is vandaag al zichtbaar, stellen de rapporteurs.
Het drietal stelt voor de situatie te corrigeren door een plan "Concurrentievermogen van de Franse landbouw" voor 2028 ten uitvoer te brengen, en doen 24 specifieke aanbevelingen.
De tekortkomingen in de Franse landbouw
Aan de hand van vijf meest geconsumeerde levensmiddelen (appels, tomaten, tarwe, melk, kip) toont het rapport de volgende tekortkomingen aan:
- Frankrijk is in twintig jaar tijd van de tweede naar de vijfde plaats op de lijst van grootste landbouwexporteurs ter wereld gezakt
- Het overschot op de handelsbalans voor landbouwproducten en -voedingsmiddelen neemt af en wordt alleen veroorzaakt door gunstige prijzen, met name van wijnen en gedistilleerde dranken, en niet door de volumes
- Tegelijkertijd stijgt de invoer van levensmiddelen in Frankrijk explosief. Deze is sinds 2000 verdubbeld en vertegenwoordigt in sommige gezinnen soms meer dan de helft van het geconsumeerde voedsel, aldus de Senaat
- 2/3 van het verlies aan marktaandeel van de Franse landbouw is het gevolg van het verlies aan concurrentievermogen. Hier wordt verwezen naar een analyse uit 2021 van het Centrum voor studies en prognoses van het ministerie van Landbouw en Voeding. Deze analyse wordt gedeeld door het Franse ministerie van Financiën, Inrae en FranceAgriMer
De oorzaken
Hoge arbeidskosten in Frankrijk in vergelijking met Europese partners
- Europese Milieuregels die in Frankrijk extra streng worden toegepast, dus strenger dan door Brussel vereist
- Hoge kosten van hulpstoffen (meststoffen en fytosanitaire producten), hoger dan die van buitenlandse concurrenten
- Een kleinere gemiddelde bedrijfsomvang (oppervlakte en veestapel) dan die van concurrenten, waardoor er minder schaalvoordelen zijn
- Hogere belastingen dan in veel andere landen
- Relatief hoge mechanisatiekosten en onderhoudskosten voor apparatuur en gebouwen
Een concurrentieplan voor Franse boeren bestaande uit 24 aanbevelingen
Geconfronteerd met de huidige koopkrachtcrisis bij de consument en een historische kostenstijging voor de boeren en de agrovoedingsindustrie, met als achtergrond de oorlog in Oekraïne, acht de Senaat het dringend noodzakelijk om tegen 2028 een plan "Concurrentievermogen van de Franse landbouw" ten uitvoer te brengen. Deze zou geleid moeten worden door een daarvoor benoemde hoge commissaris, belast met het concurrentievermogen van de Franse landbouw.
Hiervoor zijn 24 aanbevelingen voorgesteld, waaronder:
- De regering verplichten om op korte termijn een raming te maken van de extra kosten van overomzetting (onder overomzetting wordt in dit verband verstaan "elke nationale omzettingsmaatregel waarbij een strengere norm wordt ingevoerd dan die welke zou voortvloeien uit de strikte toepassing van de Europese richtlijnen, zonder dat dit wordt gerechtvaardigd door een welbepaald nationaal doel")
- De taken van Anses (het Franse nationaal agentschap voor voedselveiligheid) uitbreiden zodat zij in haar adviezen en vergunningen een "baten-risico"-beoordeling kan opnemen, om bijvoorbeeld te onderbouwen waarom een verbod of intrekking van een vergunning echt gerechtvaardigd is.
- Een mechanisme voor afschrijving of een belastingkrediet voor mechanisatie-investeringen in de landbouw of de agrovoedingssector invoeren
- Met ingang van de begrotingswet 2023 verschillende belastingverlagende maatregelen treffen ten gunste van de landbouw- of agrovoedingsproductie
- Meer kredieten voor investeringsplannen voor landbouwinnovatie.
- Beperken van de omvang van de administratieve procedures die thans de uitbreiding of ontwikkeling van productielocaties in strategische sectoren vertragen.
- Strengere controles op ingevoerde levensmiddelen