Frankrijk: grondige herziening brede weersverzekering boeren in de maak!
Het afgelopen jaar werd de Franse agrarische sector wederom geconfronteerd met ernstige gevolgen van klimaatsverandering. Net nadat de bietenteelt vorig jaar was geteisterd door het vergelingsvirus, vond dit jaar een opeenvolging van vorst, hagel en overstromingen plaats, met grote schade aan gewassen tot gevolg.
De boeren richtten zich tot het Franse Ministerie van Landbouw voor schadevergoeding, omdat weinig boeren gedekt waren door verzekering. Enerzijds was de motivatie van de boeren voor verzekering niet groot, anderzijds kunnen sommige landbouwgewassen simpelweg niet onder de huidige regeling voor natuurrampen vallen omdat ze uitzonderlijk zijn.
Dit wakkerde de discussie over herziening van de verzekering tegen klimaatrampen in Frankrijk weer aan. Al bijna twintig jaar wordt over hervorming van het brede weersverzekering – begin jaren 2000 opgezet - en van het systeem voor landbouwrampen (dat in de jaren ‘60 is opgezet) gesproken en nagedacht, maar tot nu toe zonder gevolg.
Quote van minister van landbouw Julien Denormandie
Omdat er geen sterk land is zonder een sterke landbouw, en omdat de gevolgen van klimaatverandering een bedreiging vormen voor onze landbouw, is het van essentieel belang om het beheer van de klimaatrisico's in de landbouw te heroverwegen, door een nieuw universeel systeem te creëren dat gebaseerd is op een grotere nationale solidariteit en dat neigt naar de veralgemening van de oogstverzekering. Dit is een structurele hervorming van het Franse landbouwbeleid voor de komende decennia
Deze hervorming is een complete herziening van het beheer van klimaatrisico's in de landbouw. Men spreekt in Frankrijk over een ‘revolutie’.
Waar gaat het om
Het nieuwe systeem zal gebaseerd worden op een duidelijker verdeling van de risico's over alle actoren:
- boeren nemen zelf de risico's met een lage intensiteit voor hun rekening, dus de risico’s die als gewoon bedrijfsrisico kunnen worden beschouwd
- risico's met een gemiddelde intensiteit kunnen worden verzekerd onder de toekomstige (gesubsidieerde) brede weersverzekering, die dus open zal staan voor alle sectoren
- catastrofale risico's, waarvan de intensiteit en de frequentie met de klimaatverandering neigen toe te nemen en waarvan de gevolgen de voortzetting van de landbouwactiviteit en het voortbestaan van de landbouwbedrijven in gevaar kunnen brengen, zullen door de staat worden gedragen
Bij deze laatste categorie gaat het om de invoering van een universele compensatieregeling voor klimaatrisico's: alle boeren, ongeacht het soort gewas, ongeacht of zij verzekerd zijn of niet, zullen bij uitzonderlijke risico's kunnen profiteren van overheidsmaatregelen. De Franse overheid is van mening dat dit niet zonder een substantiële bijdrage vanuit de overheid kan en stelt dat de risico’s niet uitsluitend bij de boeren gelegd kunnen worden omdat de voedselproductie een algemeen belang is en een publiek goed. Hierbij zal een verdubbeling van het budget nodig zijn voor de subsidiëring van verzekeringen en de vergoeding bij oogstverliezen. Deze wordt geschat op ongeveer 300 tot 600 miljoen euro per jaar.
In ruil voor meer overheidsinterventie, zullen de boeren worden aangemoedigd om een verzekering te nemen: de vergoedingen van de staat zullen nadrukkelijk genereuzer zijn voor verzekerden!
Verzekeringen zullen strenger worden gereglementeerd, zodat iedereen die zich wil verzekeren, dat ook kan doen. Hoe meer boeren de preventiekaart spelen, hoe aantrekkelijker verzekeringen zullen worden.
Er zal een tripartiet governancesysteem worden opgezet, bestaande uit de staat, de boeren en de verzekeraars- en herverzekeraars.
Tijdspad van de invoer van de nieuwe verzekeringsmaatregelen
De Franse minister van Landbouw komt 1 december met het definitieve wetsontwerp voor de hervormingen van het verzekeringswezen. Dan zijn ook meer details bekend.
Naar verwachting zal het wetsontwerp medio januari 2022 in het Assemblee Nationale (Franse ‘Tweede Kamer’) worden besproken en korte tijd daarop in de Senaat (Franse ‘ Eerste Kamer’). Dit betekent dat het wetsontwerp voor het einde van de eerste termijn van president Macron zou moeten worden aangenomen. Hier is de regering Macron veel aan geleden, al was het maar omdat dit extra steun oplevert vanuit de boeren bij de aankomende presidentsverkiezingen in april.
In de daarop volgende maanden worden de parameters in detail uitgewerkt. De nieuwe wet zou in werking moeten treden op 1 januari 2023, d.w.z. op hetzelfde moment als het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid.
Plannen voor een meer klimaatbestendige landbouw in Frankrijk: le ‘Varenne de l’eau’
Naast de hervorming van de klimaatverzekering werkt de Franse overheid aan het vraagstuk van waterbeheer en waterverdeling. Dit vraagstuk ligt in Frankrijk ook zeer gevoelig. Hoe organiseer je toegang tot water in een tijd waarin periodes van droogte steeds vaker voorkomen? Hoe ga je duurzaam om met water? Dit speelt o.a. in relatie tot de bouw van wateropvang bassins. Zijn die wenselijk en moeten die worden gestimuleerd, of is dit uiteindelijk contraproductief voor het waterbeheer op de lange termijn? Afgelopen weekend nog werd in het Westen van Frankrijk een zeer groot waterbassin bezet en beschadigd door demonstraten. Verwacht wordt dat een werkgroep (onder regie van de minister van landbouw) deze winter met nieuwe plannen komt op het gebied van wateropvang en waterverdeling.
Tenslotte worden onder regie van het ministerie van landbouw door een werkgroep voorstellen ontwikkeld om de Franse landbouw op andere punten meer klimaatbestendig te maken, waarbij de nadruk ligt op landbouwpraktijken, nieuwe gewassen, e.d.
Als deze werkzaamheden vinden plaats in het kader van een alomvattend programma, “ le Varenne agricole de l'eau et de l'adaptation au changement climatique”.