Frankrijk maakt steden groen en leefbaar
De opnieuw verkozen president Emmanuel Macron wil zich in zijn tweede regeringsperiode richten op een groen en ecologisch Frankrijk. De komende jaren krijgen bestaande, maar ook nieuwe initiatieven, de wind flink mee.
Op lokaal niveau in Frankrijk is een groene beweging gaande. Sinds de gemeenteraadsverkiezingen van 2020 zijn diverse steden in handen gekomen van de groene partij, zoals Straatsburg, Lyon en Bordeaux. Dat is ook het geval in kleinere steden als Besançon, Poitiers en Annecy. Ook wonnen op lokaal niveau coalities van de groenen met linkse partijen. Dit is bijvoorbeeld het geval in Marseille en Parijs. Deze stadsbesturen zetten stevig in op vergroening van de stad.
Lees verder onder foto
Steden groeien, platteland loopt leeg
Het percentage van de 68 miljoen Fransen die in een stedelijke omgeving leven, steeg afgelopen jaren. Tweederde van de Franse bevolking leeft nu in stedelijke gemeenten. Slechts één derde van de bevolking woont op het platteland. De Franse regio met de hoogste bevolkingsdichtheid is Île-de-France, gelegen rondom Parijs, met ruim duizend inwoners per vierkante kilometer.
Drang naar groen en natuur
Sinds de lockdowns tijdens de Covid-pandemie hebben de Fransen een sterkere drang naar groen en natuur. Een enquête van het Green Cities Observatory in juni 2020, net na de eerste lockdown, wees uit:
- 69% van de Fransen zegt de openbare parken en tuinen te hebben gemist tijdens de eerste lockdown. Dit percentage stijgt tot 84% in grootstedelijke gebieden.
- 25% ging voor deze lockdown minstens één keer per week naar een park, 53% minstens één keer per maand.
- Voor 78% heeft groen in de stad prioriteit.
Het verlangen naar natuur in de stad is niet per se een verlangen naar het platteland: de stedelingen hebben meer behoefte aan openbare tuinen en parken, pleinen, adem- en praatplekken, waar ze een half uur kunnen wandelen.
Volgens Sonia Lavadinho, oprichtster van Bfluid, een onderzoeksbureau op het gebied van mobiliteit en gebiedsontwikkeling, gaat het hierbij om kleine stukjes natuur in de stad, die goed te vinden moeten zijn. Dicht bij huis, maar ook vlakbij kantoor, supermarkt en sportschool. Deze plekken moeten dan wel met elkaar verbonden zijn door groene looproutes en verbindingen over water.
'Grenoble is dit jaar Groene Hoofdstad van Europa. Dat is niet onbelangrijk voor een stad die decennialang negatief bekend stond wegens vervuiling en slechte luchtkwaliteit'
Vergroening Marseille
In Marseille, na Parijs de grootste stad van Frankrijk, werden tijdens de gemeentelijke verkiezingscampagne al beloften gedaan over de vergroening van voetgangersstraten en aanleg van stedelijke microbossen.
Inmiddels is Marseille eind april 2022 uitverkoren om deel te nemen aan het Europese programma Honderd CO2-neutrale steden in 2030. Volgens burgemeester Benoît Payan breekt een tijdperk van ecologische transformatie aan. Er is volgens hem een achterstand in te lopen die in veel jaren is opgebouwd. Hij zegt: “Dit is een kans om een leefomgeving te creëren die beantwoordt aan de verwachtingen en behoeften van onze inwoners.”
Stadsbossen in Lyon
De stad en metropool Lyon trekt €200 miljoen uit voor natuur in de stad. Van stadsbossen tot straattuinen en aanplant van bomen op pleinen; de ambitie van het groene gemeentebestuur begint vorm te krijgen. De stad Lyon heeft inmiddels 1.500 bomen geplant in parken en tuinen, vooral soorten die bestand zijn tegen droogte en ziekte. In de rest van de metropool zijn dat er bijna 4.400, waarvan het merendeel in de zes hectare stadsbos die sinds medio 2020 is aangelegd.
Nantes, Groene Hoofdstad van Europa
De metropool Nantes staat bekend om het grote aandeel groene ruimte op zijn grondgebied. Nantes werd in 2013 gekozen tot Groene Hoofdstad van Europa. Elke bewoner woont binnen 300 meter van een groene ruimte. 13% van het grondgebied is erkend als Natura 2000-gebied. Het aandeel groen per inwoner is 57 m2 (vergeleken met 28 m2 in Kopenhagen en 20 m2 in Vitoria-Gasteiz, twee andere Europese groene hoofdsteden).
Grenoble is dit jaar Groene Hoofdstad van Europa. Dat is niet onbelangrijk voor een stad die decennialang negatief bekend stond wegens vervuiling en slechte luchtkwaliteit.
Grenoble voert al beleid om de vervuiling en het verlies aan biodiversiteit te verminderen. Dit jaar worden maatregelen genomen op het gebied van energiebesparing, vermindering van uitstoot, aanplant van bomen, opening van een stadsboerderij en verruimen van het voetgangersgebied.
Olympische Spelen voor iedereen
Frankrijk wil dat de Olympische en Paralympische Spelen de meest duurzame ooit worden. Zo is Parijs van plan om maximaal gebruik te maken van de bestaande infrastructuur en worden er alleen nieuwe voorzieningen gebouwd waar de Parijse bevolking echt behoefte aan heeft. Door middel van de Olympische Spelen van 2024 zet Parijs in op duurzaamheid door de CO2-uitstoot te compenseren, schone mobiliteit, duurzame voeding, hernieuwbare energie en behoud van biodiversiteit.
Parijs geeft de beroemde Champs-Élysées voorafgaand aan de Olympische Spelen van 2024 een make-over door bomen te planten en het voetgangersgebied te vergroten. De voetgangersring rond de Arc de Triomphe wordt breder. En aan de voet van de twee kilometer lange laan naast de Place de la Concorde krijgen tuinen een opknapbeurt.
Na afloop van de Olympische Spelen is een verdere vergroening van de Franse hoofdstad gepland. Er komt bijvoorbeeld een groene promenade van het Louvre tot de heuvel van Chaillot.
Burgerparticipatie
In heel Frankrijk krijgen burgers de aanmoediging om zelf bij te dragen aan vergroening van hun stad. Zo geven diverse steden vergunningen uit aan burgers voor de vergroening van de openbare ruimte. Marseille noemt dat een groen visum en kent een richtlijn voor tijdelijk en kosteloos gebruik van openbare ruimte om planten, bloemen en struiken te planten. En Parijs kent een online platform met praktische tips en voorbeelden ter stimulans van inwoners om nieuwe natuur in de stad te ontwikkelen.
Lees verder onder foto
Stadslandbouw in de lift
Het vakmedium Agri-city.info maakt studie van de manier waarop grote Franse steden het thema stadslandbouw benaderen. Het blijkt dat steden steeds meer geïnteresseerd zijn in deze vorm van voedselproductie en daar ook in investeren. Dat is bijvoorbeeld het geval in steden als Lyon, Bordeaux, Marseille, Rennes en Lille.
Biodiversiteit in de stad
Jaarlijks wordt een Franse stad uitverkoren tot Franse Hoofdstad van de Biodiversiteit. De eerste editie van deze wedstrijd vond plaats in 2010, ter gelegenheid van het Internationale Jaar van de Biodiversiteit. De organisatoren van de verkiezing promoten en verspreiden de beste initiatieven van Franse gemeenten ten gunste van de biodiversiteit. Er worden workshops, seminars, locatiebezoeken en webinars georganiseerd om, overal in Frankrijk, maar ook in het buitenland, de innovaties en best practices van Franse gemeenten en hun publieke en private partners te tonen.
Dit jaar staat het thema landschap en biodiversiteit centraal bij deze wedstrijd. De huidige hoofdstad van de biodiversiteit is La-Roche-sur-Yon, die in 2021 verkozen werd dankzij haar treffende voorbeeldrol op het gebied van herstel en de bescherming van waterwegen en wetlands.
Meer informatie
Grenoble groene hoofdstad van Europa 2022
Project Franse stadslandbouw (Engels)
Landbouwteam Frankrijk
E-mail: par-lnv@minbuza.nl
Twitter: @AgriParijs
Juni 2022