Frankrijk wil autonomie voor plantaardig eiwit
Frankrijk is verre van autonoom qua productie van plantaardige eiwitten, of het nu gaat om dierlijke of menselijke consumptie. Het roer moet om, vindt de Franse overheid. Zij heeft een strategie gelanceerd om die autonomie te bereiken. Daar is €100 miljoen euro voor uitgetrokken. Kerndoel is toename van het areaal plantaardige eiwitgewassen met 40% in 2022.
Frankrijk produceert op dit moment slechts de helft van de eiwitrijke grondstoffen die nodig zijn voor de productie van diervoeder. Het land dekt wel driekwart van de eiwitbehoefte van de veestapel als we de eiwitten meenemen uit ruwvoer. Wat de menselijke voeding betreft, produceert de Franse landbouw ongeveer een derde van de nationale eiwitconsumptie.
Doelstellingen Franse eiwitstrategie
De Franse eiwitstrategie kent vier uitdagingen:
- Voedselsoevereiniteit
- Vermindering van de impact op klimaat en milieu
- Verbetering van de voedingswaarde in het humane dieet
- Economische groei door ontwikkeling van de eiwitproductie
Lees verder onder afbeelding
De Franse overheid wil niet afhankelijk zijn van importen van plantaardige eiwitten uit derde landen. Zij wil dus haar ‘voedselsoevereiniteit’ herwinnen. Dit is in de ogen van de Franse overheid van groot belang om politieke, economische, milieu- en klimaatredenen.
Afhankelijkheid van importen maakt Frankrijk (en ook de EU) kwetsbaar voor concurrentie van andere importerende landen zoals China. En voor chantage door plantaardige eiwitproducerende landen als Brazilië, VS en Rusland.
Bevordering biodiversiteit
Soja-import uit derde landen kan ontbossing en vernietiging van natuurlijke ecosystemen in sommige producerende landen teweeg brengen. Stimulering van de teelt van eiwitrijke gewassen in Frankrijk beperkt de invoer en dat is in principe gunstiger voor het milieu. Bovendien bevordert de teelt van eiwitrijke gewassen in Frankrijk de biodiversiteit van het Franse platteland. Eiwitrijke gewassen hebben het vermogen om stikstof uit de lucht vast te leggen en om te zetten in voeding voor planten. Dat vermindert de behoefte aan meststoffen.
Menselijke voeding
Ook zijn eiwitrijke gewassen (vooral peulvruchten) van nutritioneel belang in de menselijke voeding. Frankrijk wil de bevolking in staat stellen hun eiwitinname te diversifiëren. Daarom wordt het eten van lokaal geproduceerde peulvruchten aangemoedigd, in overeenstemming met de aanbevelingen van het nationale voedings- en gezondheidsprogramma (PNNS). De uitdaging is nu om de productie van plantaardige eiwitten te vergroten om zo aan de groeiende vraag te voldoen.
De ontwikkeling van de productie van plantaardige eiwitten in Frankrijk biedt ook een extra afzetmogelijkheid voor boeren. Zij kunnen inspelen op nieuwe marktsegmenten. Ook kunnen boeren zo hun gebruik van inputs beperken en worden zij minder blootgesteld aan schommeling van de sojaprijzen op de wereldmarkt.
Aanpak voor komende 10 jaar
Omdat de uitdagingen zo groot zijn, kent de Franse plantaardige eiwitstrategie een looptijd van 10 jaar. Uit het Franse coronaherstelfonds wordt €100 miljoen besteed aan de eiwitstrategie. Begin 2021 is gestart met de uitvoering van de strategie. In aanvulling hierop worden investeringen gedaan vanuit andere Franse fondsen: PIA4 en Bpifrance.
Momenteel is het areaal eiwitgewassen - sojabonen, erwten, peulvruchten en bijvoorbeeld alfalfa - bijna 1 miljoen hectare groot. Tegen eind 2022 moet het met deze gewassen ingezaaide areaal zijn toegenomen met 40%, ofwel een groei van 400.000 hectare in 2 jaar. Tegen 2030 moet dit areaal verdubbeld zijn tot 8% van het totale landbouwareaal, ofwel 2 miljoen hectare aan eiwitgewassen.
In Frankrijk is de humane consumptie van peulvruchten (zoals linzen, bonen, kikkererwten) afgelopen tien jaar gekelderd tot 1,7 kilo per persoon per jaar. Dat is weinig vergeleken met het Europees gemiddelde van 3,9 kilo. Het Nationale Voedings- en Gezondheidsplan (PNNS) beveelt aan de consumptie van peulvruchten te verhogen (tot ten minste twee keer per week) vanwege het hoge vezelgehalte.
Lees verder onder afbeelding
Concrete maatregelen
Het Franse ministerie van Landbouw en Voedselvoorziening verleent steun aan:
- opbouw van de productieketens voor plantaardige eiwitten (€50 miljoen)
- onderzoek, ontwikkeling en innovatie (€20 miljoen)
- investeringen en aankoop van zaaizaad door producenten (€20 miljoen)
- innovatie in bedrijven voor veredeling en ontwikkeling nieuwe gewassen (€7 miljoen)
- bevordering van de humane consumptie van peulvruchten, in het bijzonder voor kinderen (€3 miljoen)
Franse veehouders worden aangemoedigd zaaigoed te kopen om bestaande graslanden te verrijken. Daarvoor is €10 miljoen beschikbaar. Het gefinancierde zaaigoed moet zeker 100.000 hectare grasland duurzaam verrijken met eiwitrijke grassoorten. Hierdoor kan het vee zich voeden met eiwitrijk gras, met als gevolg dat boeren geen eiwitsupplementen meer hoeven te verstrekken. Dit drukt de kosten voor aankoop van bijvoorbeeld sojakoeken. Bovendien wordt op deze manier extra stikstof vastgelegd in het grasland.
Onderzoek en innovatie
Er blijkt grote behoefte te zijn aan investeringen in onderzoek naar plantaardige eiwitgewassen, zodat deze concurrerend zijn in vergelijking met andere gewassen.
Diverse onderzoeksprojecten zijn in ontwikkeling, zoals:
- evaluatie van plantaardige eiwitgewassen om de boer te helpen een optimale keuze te maken op basis van zijn eigen omstandigheden,
- opzet van experimenten met biologisch soja,
- meer dan 300 demonstratiebedrijven in de verschillende veehouderijsectoren die zelfvoorzienend zijn op het gebied van voedergewassen,
- opzet van een studiecentrum voor productie en gebruik van eiwitrijke plantaardige grondstoffen.
Om de duurzame ontwikkeling van de sector te ondersteunen, wil Frankrijk nieuwe eiwitrijke gewassen ontwikkelen die minder gevoelig zijn voor klimaatverandering, bijvoorbeeld door veredelingsbedrijven te steunen bij hun onderzoek.
Hoewel het coronaherstelplan voor Frankrijk de nodige financiële middelen biedt om de plantaardige eiwitstrategie uit te voeren, houdt het ministerie er rekening mee dat sommige onderdelen onderzoek vergen over een langere periode. Daarom is er een roadmap voor onderzoek naar plantaardige eiwitten opgesteld door de belangrijkste Franse spelers op gebied van publiek en privaat onderzoek.
Landbouwteam Frankrijk
E-mail: par-lnv@minbuza.nl
Twitter: @AgriParijs
November 2021