Ethiopia: Business as Usual?
Ethiopië is afgelopen half jaar in Nederland veelvuldig in het nieuws geweest vanwege etnische en gewapende conflicten wat geleid heeft tot veel humanitair leed in het land. Dit nieuws over deze gebeurtenissen doet het ondernemers- en investeringsklimaat in Ethiopië geen goed. In 2021 zal met de komende nationale verkiezingen blijken of de rust wel of niet terugkeert in het land. Wat de toekomst ook zal brengen, het nieuwe beleid van premier Abiy Ahmed voor de komende 10 jaar is vooral gericht op duurzame economische groei en meer evenwichtige verdeling van de welvaart.
De private sector is daarbij aan zet en dient een belangrijke rol te spelen in de ontwikkeling van de Ethiopische economie. Voor Nederland, als een van de grootste investeerders, biedt dit kansen.
National Perspective Plan 2021-2030
Commissaris Fitsum Assefa van de Ethiopische Planning en Ontwikkeling Commissie, hield onlangs een interessant interview over het nieuwe National Perspective Plan voor de periode 2021 – 2030 van de huidige regering van premier Abiy. Het strategisch plan is goedgekeurd door de Raad van Ministers en is gestoeld op 10 pilaren. Hoewel de economische groeicijfers, armoede bestrijding en infrastructurele ontwikkeling in Ethiopië afgelopen 10 jaar indrukwekkend waren, profiteerde maar een deel van de Ethiopische bevolking van de welvaart. In de ogen van de huidige regering werden in die periode onvoldoende banen gecreëerd, bleven productie en productiviteit achter ten opzichte van de vraag van de sterk groeiende bevolking, stagneerden de inkomsten uit export, was er een gebrek aan duurzame financiering en waren inefficiëntie en corruptie deel van staatsorganisaties.
Het streven van de huidige regering is dat de komende 10 jaar de welvaart meer verdeeld wordt onder de bevolking en dat een ieder een deel van de cake krijgt. Daarbij gaat men uit van een groei van het bruto nationaal product van 10 procent of meer per jaar, een verdubbeling van het inkomen per hoofd naar 2.200 USD in 2030, een halvering van de armoede situatie, minder dan 9 procent werkeloosheid en extra aandacht voor gezondheid en scholing overeenkomstig de SDG doelstellingen en in lijn met de Afrika Strategie.
Private sector in de ‘drivers seat’
In plaats van de overheid dient de komende jaren vooral de private sector een leidende rol te krijgen in een duurzame ontwikkeling van de economie. De overheid beoogd betere voorwaarden en transparantere regelgeving te creëren voor een gunstiger ondernemers- en investeringsklimaat.
Het verhogen van de productiviteit en het concurrentievermogen staat hoog op de agenda evenals de financiering voor een veerkrachtige en duurzame economische ontwikkeling. Ook hoopt Ethiopië meer kapitaal, technologie en knowhow van buitenlandse investeerders en (donor)organisaties te genereren en de ontwikkeling, samenwerking en integratie in de regio en Afrikaanse continent te bevorderen. Zo is 1 januari 2021 het African Continental Free Trade Agreement (AfCTA) voor meer onderlinge vrije handel van kracht gegaan.
Het National Perspective Plan is een ambitieus plan en critici zetten vraagtekens bij de rol die de private sector in de economie kan spelen. De overheid in Ethiopië heeft tot nu toe een centrale rol gespeeld en van bovenaf haar plannen gedelegeerd, waardoor de private sector zich minder goed heeft kunnen ontwikkelen tot een sterke, productieve en concurrerende marktspeler. Het verschil echter is, dat de private sector bij het opstellen van het strategisch 10 jaren Plan nu wel veel meer betrokken is geweest (bottom up) en invloed heeft kunnen uitoefenen op de inhoud ervan.
Landbouw hervormingen
Het Ethiopische ministerie van Landbouw is op haar beurt ook bezig het nationaal landbouw- en plattelandsbeleid te hervormen in lijn met het National Perspective Plan. Landbouw is een van de prioritaire sectoren. Ethiopië heeft een snel groeiende en jonge bevolking (70% is jonger dan 30 jaar) en het overgrote deel van de bevolking woont en werkt in rurale gebieden. Het ministerie van Landbouw in Addis werkt aan een structurele transformatie van de agrofood sector, waarbij voor de zeer grote (73%) groep van ‘small holders’ kansen en werkgelegenheid in andere sectoren (industrie, diensten) zullen worden gecreëerd. De meer gespecialiseerde en grotere commerciële agrarische bedrijven dienen zich te richten op verhoging van de productie en productiviteit van meer toegevoegde waarde producten en daarmee een bijdrage leveren aan de voedselzekerheid en voedingssituatie in Ethiopië en aan het versterken van concurrentiepositie op de wereldmarkt. Verder komen gewassen en vee ook als onderpand in aanmerking voor het aangaan van leningen door boeren. Het ontwikkelen van agro-industriële parken met 1 administratief loket voor lokale en buitenlandse investeerders is een andere actie van de overheid om de agrofood sector verder te ontwikkelen.
Kansen voor Nederland
Het zorgelijke nieuws over Ethiopië de laatste tijd heeft als gevolg dat Nederlandse agrobedrijven minder staan te springen om zaken te doen in Ethiopië. Op 5 juni 2021 zijn nationale verkiezingen gepland, die zeer bepalend zullen zijn voor de verdere stabiliteit in het land in de komende jaren.
Desalniettemin is het advies om naast de politieke ontwikkelingen ook de (landbouw)economische ontwikkelingen in Ethiopië goed te blijven volgen. De verwachting is dat met het nieuwe beleid van de huidige regering onder premier Abiy, de komende jaren interessante mogelijkheden en kansen zich zullen voordoen voor het Nederlands agrarisch bedrijfsleven. Vooral voor agrobedrijven actief in de tuinbouw-, pluimvee- en zuivelketens evenals Nederlandse bedrijven actief in agrologistiek zullen mogelijk interessante ontwikkelingen en kansen zich voordoen. Nederland heeft juist in deze vier agro sub-sectoren veel te bieden en een uitstekende naam als (potentiele) zakenpartner!
LAN-Addis Abeba
Januari 2021