Duitse landbouwsector anticipeert met digitaliseringsslag
Blockchain, big data, landbouw 4.0. Tegenwoordig zijn dit steeds wederkerende termen bij verschillende landbouw-discussieplatformen in heel Duitsland. Het thema digitalisering in de landbouw werd onlangs verder geconcretiseerd door de aankondiging van landbouwminister Julia Klöckner begin juli in een interview met Duits landbouwvakblad Agra-Europe.
Uitbreiding breedbandtoegang
Een van de grootste uitdagingen waar digitalisering voor staat is de voorhanden digitale infrastructuur. Voornamelijk in de Oost-Duitse deelstaten is hogesnelheidsbreedband-infrastructuur in landelijke gebieden nog niet (volledig) uitgebouwd en bestaat er in veel gebieden zwak tot geen mobiel bereik, of een zogenaamde ‘funkloch’. Een belofte van de Duitse regering om heel Duitsland uiterlijk 2018 te voorzien van hogesnelheidsbreedband is niet tot stand gekomen, ondanks de in 2015 ter beschikking gestelde financiering van 3,5 miljard euro.
Een verdere uitdaging is digitale kennis. Volgens een PriceWaterhouseCoopers rapport hebben 54 procent van alle landbouwers in Duitsland reeds in digitale technologieën geïnvesteerd, maar velen werken nog op papier en willen of kunnen niet investeren in de nodige opleidingen om digitale processen onder de knie te krijgen. Wetenschappers vrezen dat er daardoor een landbouw van twee snelheden ontstaat. Zij eisen dat nieuwe technologieën en de opleidingen daarvoor betaalbaar blijven. Bovendien is het belangrijk dat landbouwers weten hoe zij beschikbare data en informatie kunnen inzetten om smart te werk te gaan - wat niet altijd geld hoeft te kosten.
Data privacy
De volgende digitaliseringsslag in de landbouwsector, oftewel landbouw 4.0, betekent grote veranderingen in de processen en structuren van landbouwbedrijven. In de komende 20 jaar kunnen 42 procent van arbeidsplaatsen in Duitsland gedigitaliseerd of geautomatiseerd worden.
De rode draad die door alle discussies over het thema digitalisering loopt is gegevensbescherming: Wie is eigenaar van de gegevens? Dit is nog onduidelijk, vooral vanwege het gebrek aan juridische kaders; in mei 2018 is de EU privacy wetgeving weliswaar aangescherpt, maar dit betreft data van particulieren en niet satellietdata over bijvoorbeeld het akkerland van een boer. Er bestaat voorlopig geen wetgeving met betrekking tot dataeigendom in die zin. In het kader van ‘Datenhoheit’ (data soevereiniteit) wordt gediscussieerd over het genereren, de verwerking en het opslaan van gegevens. Vooral in Duitsland is dit om historische redenen een gevoelig thema.
Bij stakeholders in Duitsland heerst consensus dat de boer eigenaar is van de gegevens van de eigen hectare en bedrijfsvoering die opgehaald worden via satellietopnamen. Deze gegevens kunnen onder andere door de boer gebruikt worden voor precisielandbouw. Er bestaat momenteel weinig samenwerking tussen de diverse partijen die met satellietdata bezig zijn (o.a. ministeries, financiële dienstverleners, multinationale voedselondernemingen, klimaatagentschappen, de EU, tech bedrijven en startups). Zowel wetenschappers als landbouworganisaties eisen dat er snel standaarden komen.
Digitalpolitik
Minister Klöckner kondigde in haar bovenvermelde interview in Agra-Europe naast een nieuwe digitaliseringsafdeling ook aan dat er 54 nieuwe digitaliserings-specialisten bij het landbouwministerie (BMEL) komen om het werk op dit gebied te versterken. Tijdens de G20-landbouw top in Argentinië eind juli nodigde Klöckner haar ambtscollega’s uit voor het Global Forum for Food and Agriculture (GFFA) 2019 in Berlijn, en gaf aan dat het thema digitalisering in de landbouw op internationaal niveau zal zijn. Het GFFA is een internationale conferentie over belangrijke toekomstige vraagstukken in de globale landbouw- en voedingsmiddelensector. Klöckners doel is BMEL uit te bouwen tot ‘referentieministerie’, “voor het verbinden van digitalisering met het leefmilieu van vandaag”, aldus Klöckner.
Het Duitse landbouwministerie (BMEL) heeft in een publicatie over digitalisering in de landbouw de voorwaarden voor het uitbreiden van digitale landbouw op een rijtje gezet:
- Toekomstbestendige uitbouw van digitale infrastructuur (5G)
- Standaardisering van interfaces en producten van verschillende fabrikanten
- Opleiding en advies over investering in technologieën
- Betrouwbaarheid van technologieën verhogen
- Nader onderzoek over voordeel digital farming
- Gegevensbescherming, -beveiliging en –soevereiniteit regelen alsook andere voorwaarden vastleggen (bijv. luchtverkeersregeling bij gebruik van drones)
Aankomende evenementen
Lezers die de komende editie van Duitslands grootste landbouwbeurs de ‘Grüne Woche’ bezoeken kunnen op 21 januari 2019 aan het congres ‘Farm & Food 4.0: digital impact along the value chain’ deelnemen om meer inzicht in het thema digitalisering op het gebied van agrofood te krijgen.
Op 9 mei 2019 vindt de volgende editie van de Digital Farming Conference in Berlijn plaats.