Aanpak verzilting op Cuba met Nederlandse kennis
Met Nederlandse kennis is een start gemaakt met verbetering van de agrarische productie op verzilte landbouwgrond in Cuba. Doel op korte termijn is om op het eiland proeven te doen met zouttolerante gewassen en verbeterde landbouwtechnieken. De resultaten worden vervolgens gedeeld met boeren en landbouwvoorlichters.
Het landbouwteam op de Nederlandse ambassade in Mexico dat ook verantwoordelijk is voor Cuba, heeft hiervoor het Nederlandse The Salt Doctors ingeschakeld. Begin maart is het bedrijf op bezoek geweest op Cuba.
Cubaanse autoriteiten
De hoop is dat de onderzoeksmissie binnen enkele maanden resulteert in concrete afspraken met de Cubaanse autoriteiten en financiële middelen voor de opzet van vervolgactiviteiten, zoals de opzet van een pilot. Hiervoor zijn voor en tijdens het bezoek van de The Salt Doctors contacten gelegd met vertegenwoordigers van de FAO en de EU die op het Caraïbische eiland actief zijn.
Voedselzekerheid
Landbouwraad Erik Plaisier is nauw betrokken bij de Nederlands-Cubaanse samenwerking in de zoektocht naar oplossingen voor de verziltingsproblemen op Cuba. Hij is ervan overtuigd dat de voedselproductie met Nederlandse kennis, uitgangsmateriaal en technologie fors kan worden verhoogd. “Het ministerie van LNV wil wereldwijd een bijdrage leveren aan de voedselzekerheid en de verduurzaming van de landbouw. Dat willen wij nu ook doen in Cuba. Met de introductie van zouttolerante gewassen en aangepaste technieken kan de voedselproductie op verzilte bodems flink omhoog. Nederland heeft hiervoor de kennis in huis.”
Lees verder onder foto
Adaptieve oplossingen
The Salt Doctors komt voort uit het Zilt Proefbedrijf op Texel dat in 2019 met zijn activiteiten is gestopt. Arjen de Vos is een van degenen die met zijn opgedane kennis op het proefbedrijf nu projecten opzet in landen als Bangladesh, Tunesië, Egypte en Zuid-Afrika. De intentie van het bedrijf is niet zo zeer om verzilting te voorkomen of te verminderen, maar om adaptieve oplossingen te bieden voor lokale problemen.
Verzilt landbouwareaal
In Cuba is circa 1 miljoen hectare landbouwgrond al fors verzilt en mogelijk nog eens 1 miljoen hectare zit eraan te komen. Na terugkomst van Cuba zegt De Vos: “Het verzilte landbouwareaal is groter dan de Cubaanse autoriteiten vermoeden. Ook de concentraties zouten lijken hoger te zijn. Hiervoor hebben wij grondmonsters genomen die nu worden onderzocht.”
Lees verder onder foto
Lagere opbrengst door verzilting
Verzilting in belangrijke landbouwregio’s ten zuiden van Havana leidt tot lagere opbrengsten van alle landbouwgewassen, van aardappels tot bieten en van wortelen tot kool. “Voor Cuba dat veel voedsel importeert, is dit dus een enorm probleem. Het mooie is dat er oplossingen voorhanden zijn.”
Zouttolerante rassen
Het gesteente in de ondergrond, indringing van zout zeewater het land in en gebruik van zilt water voor beregening zijn belangrijke oorzaken van de verzilting. Met alle gevolgen van dien. De Vos: “De aardappelopbrengst ligt in verzilte gebieden op zo’n 22 ton per hectare, terwijl daar 30 tot 35 ton haalbaar is, mits je de juiste maatregelen neemt. Met zouttolerante rassen en aangepaste teelttechnieken kan de productie flink omhoog. Met onze ervaringen op Texel en in tal van andere landen kunnen wij hiervoor de juiste mix van maatregelen en rassen aanbieden.”
Een of meer pilots
Hij hoopt dat de recente missie resulteert in een of meer pilots op het eiland. Mogelijke locaties zijn in beeld. Hij hoopt hier met The Salt Doctors proeven te doen met rassen die goed groeien onder zilte omstandigheden. “In de pilots kunnen we ook lowtech landbouwtechnieken demonstreren aan boeren in de omgeving, zoals gebruik van compost en stro en andere manieren van zaaien en irrigeren. Zo moet het vliegwiel in beweging komen.”
Import uitgangsmateriaal
Import van zouttolerant uitgangsmateriaal als zaden en pootgoed vraagt medewerking van de Cubaanse overheid. De Vos is hierover redelijk optimistisch. “Medewerkers van het Cubaanse ministerie van landbouw zijn meegegaan op de missie, ze realiseren zich dat maatregelen nodig zijn en weten nu dat wij oplossingen kunnen bieden.”
Er is budget nodig om de pilots te kunnen uitvoeren. Daarvoor hoopt De Vos op financiële medewerking van de FAO, de EU en de Nederlandse overheid.
Budget voor vervolg
Landbouwraad Erik Plaisier die zelf heeft deelgenomen aan de missie is tamelijk optimistisch over het vervolg. “Tijdens de missie heeft The Salt Doctors laten zien welke oplossingen zij in huis hebben. Dat maakte indruk, zowel bij de autoriteiten, mogelijke financiers zoals de FAO en bij boeren. Met mijn lokale landbouwcollega op de ambassade in Havana werken we er nu aan om budget beschikbaar te krijgen voor de pilots. Die zijn nodig om kennis over zilte landbouw onder Cubaanse boeren te verspreiden.”
Contacten met Nederland
Plaisier verwacht weinig problemen rond de import van geschikt uitgangsmateriaal. “Het gaat hier om een pilot en daarvoor zijn de importregels op Cuba over het algemeen soepeler. Bovendien zijn er al Nederlandse veredelingsbedrijven actief op het eiland, bijvoorbeeld Rijk Zwaan. Er zijn dus al contacten en ervaringen met de autoriteiten over import van uitgangsmateriaal uit Nederland.”
Vragen aan Dagoberto Rodríguez Lozano van het Cubaanse ministerie van Landbouw.
Wat is het belangrijkste effect van bodemverzilting op de voedselproductie in Cuba?
“Het zoutgehalte van de bodem beïnvloedt de kieming en groei van gewassen. In Cuba zien we dat dit leidt tot lagere opbrengsten, vooral op de meest productieve gronden van het land met grootschalige teelt van wortels, knollen (yucca, malanga, aardappelen) en groenten die de basis vormen van de voeding van de Cubaanse bevolking.”Er is gesproken over de opzet van een proefboerderij. Wat is de toegevoegde waarde van deze boerderij voor Cubaanse boeren?
“We hebben een boerderij die een ideale locatie is voor de uitvoering van een proefproject. Op deze plek zijn al goede ervaringen opgedaan met de introductie van innovatieve technologieën voor de bescherming van natuurlijke hulpbronnen. Het is een soort boerenveldschool, waar producenten uit de omgeving samenkomen om ervaringen uit te wisselen en trainingen te krijgen over de bescherming van bodem, water en biodiversiteit.”Salt Doctors heeft kennis van zouttolerante rassen. Is het haalbaar voor Cuba om nieuwe rassen onder lokale omstandigheden te testen?
Ja, wij achten het haalbaar om onderzoek uit te voeren om nieuwe zouttolerante gewassen te introduceren. The Salt Doctors heeft kennis over de resultaten die met dergelijke rassen zijn behaald. We denken dat het ons in staat stelt om de voedselproductie onder zilte omstandigheden te verbeteren.”
Meer informatie
Kijk de vlog van Erik Plaisier