Frankrijk: effect coronacrisis op vraag naar voedingsmiddelen
De coronacrisis leidt tot een verandering in de vraag van consumenten. In de supermarkten werd er volop gehamsterd, met name langer houdbare producten. Maar er is ook een grote vraag naar verse groenten en fruit, die ten dele ten gunste komt van kleinschalige en lokale land- en tuinbouw.
MKB
Supermarkten prioriteren momenteel op basis van 20/80, d.w.z. ze geven voorrang aan slechts 20% van hun assortiment (de meest gevraagde producten), waarmee ze 80% van hun omzet halen. Dit is in het voordeel van de multinationals. Het MKB uit de voedingsindustrie heeft het zwaar te verduren, niet alleen door het sluiten van de versafdelingen in de supermarkten wegens gebrek aan personeel. De verminderde diversiteit aan producten in de winkels komt ook door het feit dat merchandisers, waar het MKB afhankelijk van is, vanwege hygiënemaatregelen bij veel supermarkten geen of nauwelijks toegang krijgen om de schappen te vullen.
Marktaandeel supermarkten en e-commerce
Onderzoeksbureau Kantar heeft een studie verricht naar marktaandeel van de Franse supermarktketens over de periode van 24 februari tot 22 maart 2020. In deze periode vond ook de historische hamsterwoede plaatst onder de Fransen na de aankondiging van de lockdown op 16 maart. Kantar meet over deze periode van vier weken een omzetstijging van +21,5%. De Fransen hebben vaker boodschappen gedaan (bezoekfrequentie +8%) en meer inkopen gedaan (uitgaven / mandje +12%).
Alle supermarktketens zagen hun verkopen stijgen gedurende deze periode, maar twee supermarkten deden het bijzonder goed. Les Mousquetaires-Intermarché won +0,8 punten en behaalde daarmee een marktaandeel van 15,5% en Système U behaalde +0,6 punten en kwam daarmee op een marktaandeel van 11,6 %. Beiden profiteerden van hun uitgebreide netwerk van supermarkten in het hele land, een circuit dat de voorkeur geniet van de Fransen, ten nadele van hypermarchés (hypergrote supermarkt) en supermarkten met voornamelijk eigen merken (EDMP: Enseignes à Dominante Marque Propre) (ex-hard discount). Ondanks een stijging van de omzet met 15% zagen deze twee circuits hun marktaandeel dalen, waarbij de sterkste daling van het marktaandeel bij hypermarchés te zien was.
Lidl, gewend aan sterke stijging van het marktaandeel, is deze keer blijven steken. Het marktaandeel van Aldi liep terug. De twee Duitse ketens zijn gevestigd in de buitenwijken en lijden onder het feit dat ze geen e-Drives (online bestellen en zelf ophalen) of thuisbezorging hebben. Omgekeerd werden door Intermarché en Système U, die op dit gebied goed zijn toegerust, goede resultaten gehaald dankzij het enthousiasme van de Fransen voor e-commerce: +1,2 punten / 7,7% marktaandeel, met 50% meer transacties. Ondanks zijn status als leader van de e-Drives heeft Leclerc een lagere bezoekfrequentie bij de hypermarchés en heeft het ook terrein verloren qua marktaandeel (21,3%). De hypermarchés Carrefour, Auchan en Géant Casino lopen ook achter. Niet alle supermarktketens hebben geprofiteerd van deze periode. De winst voor Carrefour Market en Auchan Super is slechts 0.1 punt; Casino is stabiel.
Het is niet verwonderlijk dat in deze coronacrisis met lockdown maatregelen de omzet van supermarkten die dichtbij de consumenten zijn gevestigd, zoals Carrefour mini market en Franprix, is toegenomen: +0,3 punten / 6,1% marktaandeel. Met +0.1 punt voor de Carrefour mini-markten en hetzelfde voor Franprix.
E-commerce groeide sinds de lockdown met 50% bij Intermarché en Système U (+1,2 punten, waarmee een marktaandeel van 7,7% werd behaald). Er is echter geen verhoging van het aantal gebruikers via e-Drive bij Leclerc (21,3% marktaandeel). Idem voor Carrefour, Auchan en Geant/Casino. Dankzij inspanningen van de distributeurs zijn de levertijden verkort (tussen 4 tot 2,5 dagen). Nieuwe gebruikers van e-commerce zijn ouderen (geboren tussen 1940 en 1959), met name bij Leclerc. Levertijden worden ook verkort dankzij gebruik van Uber Eats (Carrefour) of dankzij de oplossing van een start-up uit Nantes Shopopop, die leveringen organiseert voor o.a. Intermarché, Leclerc en Système U.
Veranderende consumentenvraag
De corona-epidemie leidt tot verandering in de vraag naar producten van kleinschalige en lokale land- en tuinbouw. Er lijkt, zeker in de grootstedelijke gebieden, een grote vraag te zijn naar vers fruit en verse groente omdat veel openluchtmarkten dicht zijn er in de supermarkten qua volume en kwaliteit minder beschikbaar is. In diverse regio’s passen lokale producenten zich snel aan de veranderende consumentenvraag aan, bijvoorbeeld d.m.v. online verkoop, bezorging en drives.
Zowel in de steden als daarbuiten kunnen gebruikelijke distributiekanalen uit de alternatieve en coöperatieve hoek (zoals de AMAP’s, La Ruche qui dit oui, e.a. die altijd al lokale versproducten verkochten) de vraag amper aan, of het nu om biologische of reguliere productie gaat. Het assortiment dat vaak wekelijks online besteld kan worden, is vaak binnen een paar uur uitverkocht. Maar het vergaat helaas lang niet alle kleinschalige producenten goed. Volgens de Chambre d’agriculture in de Vogezen, die een peiling hield onder 400 boeren, heeft 61% moeite om de productie af te zetten en is de verkoop op de boerderij met 49% gedaald. Als gevolg hiervan zijn boeren genoodzaakt hun productie met gemiddeld 33% te verminderen én inventief te zijn om nieuwe afzetvormen uit te vinden.