Bezoek Nederlandse Kadaster aan Colombia in teken van de Arhuacos
Frank Tierolff - voorzitter van de Raad van Bestuur van het Kadaster - bezocht onlangs weer Colombia. Samen met de Nederlandse ambassadeur en partnerorganisaties was hij te gast bij de inheemse bevolkingsgroep de Arhuacos in het noorden van het land. Ook daar traint Nederland jonge mensen om met aangeleverde landmeters en slimme geotechnieken zelf hun grond op te meten.
“Nederland is natuurlijk bekend van watermanagement, maar in ons vakgebied van landregistratie staan we er internationaal minstens zo goed op”, vertelt Tierolff. Dat is dan ook de reden dat Nederland na het gesloten Colombiaanse vredesakkoord in 2016 aanbood om te helpen met het formaliseren en registreren van grond in de rurale postconflictgebieden. Landregistratie is namelijk het centrale punt van het eerste hoofdstuk van het vredesakkoord.
Duizenden hectares
Sinds dat moment hielp het Kadaster door heel Colombia honderden boeren om hun landeigendom te registreren in pilotprojecten. Met een simpele methode die de gemeenschappen zelf kunnen toepassen, zijn duizenden hectares opgemeten en is land geregistreerd. De Colombiaanse autoriteiten hebben dit ‘vereenvoudigde systeem’ echter nog niet overgenomen en veel landtitels zijn nog niet formeel vastgelegd. Vanuit verschillende kanten wordt bij de autoriteiten aangedrongen om de manier van registreren van eigendom te vereenvoudigen. Berekeningen laten zien dat met de huidige methode het uitgerekend 265 jaar zal duren voordat alles en iedereen geregistreerd is. Dat de Nederlandse methode tot nu toe heeft gewerkt, ook al is het op kleine schaal, dat is wel duidelijk.
Dat weet ook de aanwezige ambassadeur Reina Buijs: “Wij gaan natuurlijk niet over de Colombiaanse wetgeving, maar we hebben wel iets te bieden dat interessant is. Daarom breng ik geregeld nationale partijen en autoriteiten bij elkaar om te kijken of onze methode geaccepteerd kan worden. Bovendien helpt het om van de cocaproductie af te stappen als mensen hun eigendomspapieren hebben.” Buijs kijkt momenteel ook naar de EU als mogelijke partner in de samenwerking. “Hoe stabieler Colombia is, des te interessanter het ook is voor bijvoorbeeld het Nederlandse bedrijfsleven”, aldus Buijs.
Moeder Aarde
De hulp uit Nederland komt als geroepen. Dat blijkt ook uit het verhaal van gastheer Luis Enrique Salcedo Zalabata, de gouverneur van de Arhuacos. Het grondgebied van hun voorouders was vele malen groter dan het huidige. Door de tijd heen zijn zij veel territorium kwijtgeraakt. Zij leven in, met en dankzij de natuur, en willen hun grond natuurlijk behouden. “Zonder Moeder Aarde zijn wij nergens. Maar niet-inheemse mensen zien ons niet als eigenaar van onze eigen grond”, aldus Zalabata.
Hij noemt het ‘een lang proces en constante strijd’. Ook in zijn gemeenschap gingen jongeren aan de slag met de efficiënte en participatieve methode voor gegevensverzameling. Kwuanney (30): “In dit gebied zijn er best veel spanningen over van wie welke grond is. Ons territorium is heilig voor ons. Dankzij het Kadaster hebben we al veel werk kunnen verrichten.”
Ondertekenen van MoU
Om de heilige grond van hun voorouders te kunnen identificeren en documenteren hebben de Arhuacos namelijk inmiddels onder meer 200 juridische onderzoeken nauwkeurig uitgevoerd, vier percelen aangekocht, 300 hectare teruggekregen en zijn er perceelonderhandelingen gaande. Om de goede relaties en nieuwe intenties te bekrachtigen werd een MoU ondertekend door de Arhuacos, het Kadaster, Tropenbos Colombia, ICCO Conexión Colombia en de Nederlandse ambassade. Vanuit ICCO Conexión Colombia wordt er bovendien volop ingezet op inkomstgenerende activiteiten, zoals de productie van kwalitatief goede koffie en chocolade. Maar ook natuurbehoud staat hoog op de agenda; Tropenbos werkt samen met de Arhuacos om die zo goed mogelijk vast te leggen en in het onderwijs te gebruiken.
Bijdragen aan vrede
Tierolff: “De Arhuacos en hun holistische kijk op de wereld is inspirerend. Zij leven de les die wij nog steeds moeten leren. Zij zien dat alles bij elkaar hoort, terwijl wij het in Nederland allemaal opdelen in losse onderwerpen.” Ook het Kadaster hoopt dat het project een vervolg krijgt. De techniek en methode zijn voorhanden. Een volgende stap vraagt politieke wil en durf, zo klinkt het.
Het project is zowel gunstig voor boeren als inheemse bevolkingsgroepen, ziet ook Tierolff. “Het biedt boeren rechtszekerheid en daardoor gemakkelijker toegang tot kredieten. En dat zijn essentiële voorwaarden voor de rurale ontwikkeling van grond.” En voor groepen als de Arhuacos? “Hun grond is meer dan de plek waar ze wonen. Het is de plek van hun volk. Dit biedt zekerheid voor toekomstige generaties en moet zo uiteindelijk ook bijdragen aan vrede.”
- Peter Schouten
Neem voor meer informatie of andere zaken rond landbouw, natuur en voedsel in de Andes-regio contact op met bog-lvvn@minbuza.nl