Voedselzekerheid in Colombiaanse steden onder druk
De voedselvoorziening in Colombiaanse groeisteden zoals Bogotá staat onder druk. Colombiaanse actoren uit de tuinbouwketen werken samen met Nederlandse partijen om de groenteproductie te verhogen, met name ook rond steden.
De Colombiaanse hoofdstad Bogotá heeft vele gezichten: veel cement, beton en bakstenen, maar er is ook biodiversiteit. De enorme groei van Bogotá – van 330.000 inwoners in 1950 naar bijna 10 miljoen in 2022 - betekent ook: minder groen per persoon.
Er is wel degelijk groen in Bogotá. Dat is echter alleen – net als voedsel – niet voor iedereen even beschikbaar. Colombia kent een grote ongelijkheid; tussen stad en platteland en ook tussen wijken in steden. De verschillen in inkomen zijn enorm, en die in voedselzekerheid en leefomstandigheden ook.
Lees verder onder foto
50 miljoen inwoners
Even wat cijfers. Het land heeft 50 miljoen inwoners, 80% urbanisatie, er zijn bijna 10 miljoen inwoners in Bogotá en 6 miljoen in de drie andere grote steden Medellín, Cali en Barranquilla. De voedselzekerheidssituatie is in sommige delen van het land soms uiterst precair.
De inflatie en specifiek de stijgende voedselprijzen versterken de economische malaise waarin Covid velen achterliet, ondanks de economische groei in 2021 (10,6%). En dat terwijl Colombia zeker in zijn eigen voedselvoorziening kan voorzien. Zowel voor de eigen markt als voor de export zijn er volop mogelijkheden.
Platteland voedt de stad
Als je aan Feeding the Cities denkt, kun je niet voorbijgaan aan de verbinding tussen stad en platteland. De stad kan niet zonder het ommeland in zijn voedselbehoeften voorzien. Stadslandbouw heeft in Bogotá, net als duurzaam bouwen, ondanks een aantal initiatieven nog geen stevige voet aan de grond. De gebieden rondom de stad blijven dus hard nodig om de groeiende steden in een land als Colombia te voeden. Daarom werken Nederlandse en Colombiaanse partners samen aan onder andere tuinbouwontwikkeling en agrologistiek, en ondersteunen we producenten met duurzame oplossingen.
'Agrologistiek, regionale productie, kwaliteit, voedingswaarde en de prijzen van voeding hebben aandacht nodig in Colombia'
Voedselverspilling
Het bergachtige land en de beperkte alternatieven voor wegvervoer zorgen ervoor dat veel producten urenlang onderweg zijn. De agrologistiek richting de stad is een grote uitdaging, net als de voedselverspilling die daar deels een gevolg van is. Het nationaal planningsbureau berekende dat met de 9,8 miljoen ton die Colombia jaarlijks verspilt 8 miljoen mensen gevoed zouden kunnen worden. Een pijnlijk besef in het licht van het FAO-rapport dat Colombia als hotspot voor honger neerzette.
Tuinbouw vanaf de basis
Waar dan te beginnen met het voeden van de groeiende steden in Colombia? Agrologistiek, regionale productie, kwaliteit, voedingswaarde en de prijzen van voeding hebben aandacht nodig. Ondertussen is er in de tuinbouw, ook dicht bij de stad, nog veel te winnen. De sector is informeel, met veel tussenpersonen, en de kennis over de teelt van groenten – zeker over bedekte teelt – is nog erg beperkt. Daarom heeft de Nederlandse ambassade in Bogotá naar aanleiding van het rapport en strategie over de tuinbouw een samenwerking opgezet: HortiFuturo.
Capaciteitsontwikkeling
Het landbouwteam op de ambassade richt zich op een betere tuinbouwproductie voor en rond de stad en op een integrale aanpak met stakeholders. HortiFuturo is gericht op capaciteitsontwikkeling op verschillende manieren. Om te beginnen met training en praktijkonderwijs over bedekte teelt op de ROC’s in Colombia (SENA).
Train the trainers
De ambassade heeft een samenwerkingsovereenkomst met SENA. Dat heeft geleid tot de opzet van een train-de-trainers programma. Nederlandse experts trainen Colombiaanse docenten, zodat die in het hele land hun leerlingen vooruit kunnen helpen om het land beter te voeden. Dat met betere kwaliteit en een hogere prijs voor de producent. Goede teeltpraktijken en de mogelijkheden die Nederlandse bedrijven bieden, komen daarbij ook aan de orde, zoals biologische plaagbestrijding, substraatgebruik, verbeterde zaden en irrigatie-bemesting.
Beter verdienmodel
Uitwisseling tussen Nederlandse en Colombiaanse spelers uit de tuinbouwketen is ook deel van HortiFuturo. Wat zijn de behoeften en mogelijkheden voor verbetering? En hoe kunnen we mensen aan elkaar koppelen? Daarnaast bekijken we, onder meer met de retail, hoe mensen door de waardeketens heen een beter verdienmodel kunnen krijgen met behulp van Nederlandse kennis. Ook laten we in het noorden van het land een studie uitvoeren naar de stand van zaken in de agrologistiek, en de mogelijkheden om die te verbeteren met slimme toepassingen van Nederlandse oplossingen.
Groen in en om de metropool
Het district van de stad Bogota is groot, en – onverwacht - er is nog veel niet-stedelijk gebied. Slechts 25% van het grondgebied van de gemeente bestaat daadwerkelijk uit stad. De andere 75% van de oppervlakte van Bogotá wordt weinig gebruikt. Deels omdat het gaat om beschermde natuurgebieden zonder bouw- of agro-bestemming, om bergen, en soms om bewust ongebruikt terrein als interessante speculatie voor de groeiende stad.
Onvoldoende groen
Ondanks de initiatieven om de stad groener te maken, merk je in grote delen ervan duidelijk wat Greenpeace becijferde in 2019: van de 19 stadsdelen hebben er slechts 6 voldoende groen beschikbaar voor hun inwoners.
Wandelpaden
Desondanks is er groen in en om de stad. Bogotá heeft volgens de Botanische Tuin 1.337.227 bomen in 2021. Vele zijn netjes genummerd. Er zijn vijftig grotere en kleinere paramo’s (hooggebergte-wetlands, specifiek voor deze streek), en aan de oostelijke rand van Bogota houden de hoge hellingen van de Cerro Oriental als een groene muur de stad tegen. Daar kun je zo de bergen in.
De burgemeester opende pas nog negen wandelpaden rond Bogotá. Haar doel: de mensen meer het groen in trekken en de biodiversiteit laten ontdekken. Dat is ook het doel van de presentatie van Colombia in het Green House op de Floriade in Almere.
Deelname Colombia aan de Floriade
De Colombiaanse ambassade in Nederland vertelt over de inzending op de Floriade 2022:
“Colombia wil met de kunsttentoonstelling ‘Unibirds, het universum van Colombiaanse vogels’ van kunstenaar Sergio Mantilla y Miguel Chaparro de aandacht vestigen op het belang van de ontwikkeling van groene steden. Bescherming van de biodiversiteit in stadslandschappen, en mensen bewustmaken van het belang van het behoud en de bescherming ervan ziet Colombia als een gedeelde verantwoordelijkheid.”
De Colombiaanse tentoonstelling, een installatie, is een combinatie van analoge en digitale technieken. Deze is te zien in The Green House op de Floriade.
Landbouwteam Colombia
Email: bog-lnv@minbuza.nl
Twitter: @AgriColombiaNL
Juni 2022