(Agro)logistieke aspecten van de Nieuwe Zijderoute
Steeds meer goederentreinen rijden tussen China en diverse Europese steden. Sinds april 2016 is er een verbinding tussen de Chinese stad Chengdu en Tilburg. Nu gaan veel IT-producten van China naar Nederland. Mogelijkheden voor transport naar China vanuit Nederland op de lange termijn zijn bloemen, planten en voedselproducten.
OBOR (One Belt, One Road) is een in 2015 gelanceerd (beleids)initiatief van de Chinese overheid. Met de ‘Belt’ worden de landroutes bedoeld die vanuit China naar Europa en het Midden Oosten leiden. De ‘Road’ staat voor de maritieme routes die China verbinden met Zuid- en Zuidoost-Azië, Afrika en Europa. Het initiatief wordt – refererend aan de Chinese zijderoute uit de oudheid – ook wel aangeduid met de naam ‘Nieuwe Zijderoute’. Kern van het initiatief is het bevorderen van de connectiviteit tussen de landen aan de voornoemde routes door de aanleg van wegen, spoorlijnen, havens, pijpleidingen en internetverbindingen; het faciliteren van investeringen en handel; financiële samenwerking; en culturele uitwisseling.
Voor de verwezenlijking van de (nu nog steeds vage) plannen wordt 30 tot 40 jaar uitgetrokken. Het doel van de plannen voor de ‘Nieuwe Zijderoute’ is volgens de Chinese overheid ‘gemeenschappelijke ontwikkeling’ en ‘voortgang volgens het win-win principe’. ‘Alle landen aan de route(s) zullen kunnen profiteren van de betere verbindingen.’
Impuls aan export
China beoogt met OBOR onder meer nieuwe impulsen te geven aan zijn export en aan de internationale expansie van Chinese bedrijven actief in de bouw van infrastructurele werken (voor China bijzonder interessant in verband met de grote overcapaciteit in deze sector). Voor China is OBOR uiteraard ook een belangrijk geopolitiek instrument.
Het OBOR-initiatief is erg breed en zoals gezegd nog relatief vaag. Zeker is wel dat nieuwe, betere en snellere verbindingen tussen China en Europa in dit kader bijzonder actueel zijn.
Binnen OBOR gaat momenteel veel aandacht uit naar verbetering van de over-land-verbinding (in het bijzonder per goederentrein) en de intermodale zee-land-verbinding (vooral schip-trein). Op deze terreinen is al het nodige in gang gezet en gerealiseerd.
Over-land-verbinding per trein
Er rijden steeds meer goederentreinen tussen China en diverse Europese steden. Er zijn twee hoofdroutes voor over-land-transport per trein met verschillende sub-routes. De zuidelijke route via Kazachstan en Rusland is vooral geschikt voor transport van en naar het binnenland van China, denk aan de regio’s rond Chengdu, Chongqing en Zhengzhou. De noordelijke route via Siberië is ideaal voor containervervoer van en naar de Noord-Chinese regio’s rond Beijing, Dalian en Shenyang. Inmiddels hebben 17 Chinese steden een treinverbinding met Europese steden.
Ook Nederland heeft nu een vaste spoorverbinding met China. Sinds april 2016 rijdt er wekelijks een goederentrein tussen de Chinese stad Chengdu en Tilburg (met doorvoermogelijkheid naar Rotterdam en Antwerpen). Daarmee behoort Nederland, samen met Duitsland, Polen, Frankrijk, Spanje en het Verenigd Koninkrijk tot de groeiende groep Europese landen met een vaste spoorverbinding met China. Op de spoorroute van China naar Nederland bestaat de lading nu voornamelijk uit IT-producten, auto-onderdelen, kleding en industriële producten en grondstoffen. Van Nederland naar China worden per trein vooral voedings- en genotmiddelen en in Europa vervaardigde meubelen vervoerd.
Factsheet beschikbaar
Belangrijke Euro-China spoorwegen zijn ‘Rong-Ou Railway’, ‘Yu-Xin-Ou International Railway’ en ‘Chang’an International Freight Trains’. Het Nederlands Consulaat-Generaal in Chongqing heeft een factsheet samengesteld met de details van deze 3 internationale spoorwegen die West-China (vanuit Chengdu, Chongqing en Xi’an) met Europa verbinden. In deze factsheet wordt informatie gegeven over routes, reisduur, kosten, ‘key players’ en contactpersonen voor additionele informatie. De factsheet wordt u op aanvraag per email (xizhe.hu@minbuza.nl) toegestuurd.
Vervoer bloemen
Voor Nederland kan vervoer naar China per spoor interessant zijn voor export van voedselproducten en bloemen en planten, maar het biedt ook kansen voor de sector logistiek, vooral voor de koelketenlogistiek. Een beperkende factor hierbij is dat er voor diverse Nederlandse voedselproducten nog geen markttoegang is en dat het verkrijgen van markttoegang voor nu nog geweerde producten een langdurig proces is. Ook speelt de doorwerking op de doorvoer door Rusland van de Russische import-boycot van diverse landbouwproducten uit de EU als gevolg van de sancties van de EU tegen Rusland.
Voor versproducten is een goede koelketenverbinding per spoor belangrijk, wat nog flinke investeringen vergt, vooral in distributiecentra en koeltransportcapaciteit in China. Deze infrastructuur is in China nog niet sterk ontwikkeld, wat voedselverliezen en voedselonveiligheid in de hand werkt. Naar verwachting zal in de komende jaren veel aandacht uitgaan naar renovatie en uitbreiding van bestaande koelfaciliteiten en de creatie van nieuwe. Deze verbeteringen – die zoals gezegd grote investeringen vergen – zullen de groei in de afzet van versproducten stimuleren. Een en ander biedt kansen voor Nederlandse verschaffers van koeltechnologie en –kennis, evenals voor exporteurs van versproducten als vlees, groente en fruit én vis en schelpdieren.
Of de trein interessant is als vervoermiddel in het handelsverkeer tussen Europa en China hangt onder meer af van kosten en tijd. Luchtvracht is aanzienlijk duurder, maar ook veel sneller. Zeevracht is goedkoper, maar langzamer. Gemiddeld doet een treinvracht tussen Europa en China er ruim twee weken over (vertragingen en calamiteiten daargelaten), tegen zeevracht circa vijf weken. De kosten van treintransport van Europa naar China bedragen momenteel ongeveer $3.000 per container van 40ft. Belangrijk bij vervoer van verse goederen over spoor op de Europa-China-trajecten is het terugdringen van vertragingen en temperatuurschommelingen. Dit verdient zeker nog de nodige aandacht.
Zee-land-verbinding per schip en trein
Wat betreft de verbetering van de intermodale zee-land-verbinding (schip-trein) tussen China en Europa is er ook voortgang te melden. Zeer recent is gestart met een nieuwe intermodale schip-trein-verbinding tussen China en Hongarije. De route loopt over water van de Chinese havenstad Ningbo naar de Griekse haven van Piraeus en vervolgens per trein via Belgrado naar Boedapest. De reis duurt in totaal 26 dagen. De drijvende kracht achter deze verbinding is de Chinese COSCO Shipping Group, die fors heeft geïnvesteerd in de haven van Piraeus. COSCO heeft inmiddels een meerderheidsbelang in deze haven en wil deze uitbreiden tot één van de grootste containerhavens van Europa.
Lange termijn
Ondanks de groei van het aantal goederentreinen tussen China en Europa is het niet te verwachten dat de verschuiving op dit traject tussen zeevracht en treinvracht substantieel zal zijn in de komende jaren. Daarvoor is de omvang van de zeevracht in verhouding tot de treincapaciteit eenvoudigweg te groot.
Martin Olde Monnikhof, landbouwraad China
Maart 2017