Forse uitdagingen voor Chileense groenteteelt
De ontwikkelingen in de Chileense groenteteelt gaan langzaam. Dat geldt zeker voor de bedekte teelt. Het landelijke tuinbouwoverleg Mesa Nacional Hortícola bespreekt maatregelen om de sector op een hoger plan te tillen. De Nederlandse ambassade zit ook aan tafel. Wat zijn de uitdagingen voor de Chileense groentesector en waar liggen kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven?
Chileense agrofood producten worden massaal geëxporteerd over heel de wereld. Mede dankzij de open economie en kwalitatief goede producten weet het Zuid-Amerikaanse land voor ruim 16 miljard USD aan landbouwproducten te exporteren. Hierbij is Chili een grote speler op het zuidelijk halfrond en maakt het goed gebruik van het tegenseizoen.
Als het gaat om export blijft groente ver achter op fruit, wijn, vis en houtpulp. Waar fruitteelt de afgelopen twee decennia uitgroeide tot een miljardensector (ruim 6 miljard USD export) bleef ontwikkeling in de groentesector uit. Toch zien verschillende Chileense partijen perspectief voor de groentesector.
Lees verder onder foto
Huidige stand van zaken
Chili kent zo’n 3.500 groentelers met een totaal areaal van 77.000 hectare. Zoals voor bijna de hele Chileense landbouwsector geldt, is het overgrote deel van de producenten (93%) kleinschalig. De groente die deze telers afzetten, komt vooral terecht op lokale versmarkten of gaat via de groothandel naar stedelijke gebieden. In Chili wordt 75% van de groente verkocht in kleine winkels of op markten, slechts een kwart in supermarkten.
Cristian Muñoz, voorzitter van de nationale associatie van groenteproducenten Hortach, ziet een grote variatie in de kwaliteit van de groente op markten. Op het gebied van voedselveiligheid en duurzaamheid is er geen duidelijke regulering voor producenten. Het gebrek aan coördinatie in de tuinbouwketen zorgt ervoor dat de meeste producten niet in aanmerking komen voor export. Producenten hebben geen certificaat en hun producten voldoen niet aan de exportvoorwaarden. De onderontwikkelde groentesector weerspiegelt zich ook in het Chileense eetpatroon. Slechts 15% van de Chilenen consumeert de aanbevolen 200 gram groente per dag.
| Gewas | Aeraal 2019 (ha) |
|---|---|
| Totaal | 77.243 |
| Tomaat | 11.247 |
| Ui | 7.918 |
| Sla | 6.476 |
| Meloen | 6.010 |
| Wortel | 3.952 |
Regionale steunprogramma’s
CORFO, de Chileense RVO, lanceerde afgelopen jaren regionale programma’s om de Chileense groenteteelt naar een hoger plan te tillen. Zo lopen er op dit moment twee publiek-private programma’s in centraal Chili: Horticrece in de O’Higgins-regio en Red Hortícola in de regio rond de hoofdstad. Adviseur Patricia Fuentes van CORFO geeft aan dat deze programma’s zijn ontwikkeld om het potentieel van de Chileense groenteteelt te benutten. Ze constateert dat vijftien jaar geleden de fruitteelt op eenzelfde positie stond als de groenteteelt op dit moment. Een dergelijke exponentiële ontwikkeling als de fruitteelt is ook denkbaar voor de tuinbouw. De randvoorwaarden zijn volgens Fuentes aanwezig: een gunstig investeringsklimaat, agrologistieke ketens en vrijhandelsakkoorden.
Samenwerking bevorderen in de keten
De regionale programma’s bevorderen samenwerking in de tuinbouwketen in twee centraal gelegen regio’s met een relatief groot areaal aan groenteteelt. Voorzitter Alvaro Alegria van het Horticrece-programma geeft aan dat ze met behulp van CORFO-financiering technische ondersteuning bieden aan regionale groenteproducenten. De focus ligt hierbij op modernisering van productiesystemen en verbetering van de kwaliteit van het eindproduct.
| Regio (noord-zuid) | Areaal (ha) |
|---|---|
| Totaal | 77.243 |
| Arica | 3.418 |
| Atacama | 796 |
| Coquimbo | 10.281 |
| Valparaiso | 8.674 |
| Metropolitana | 24.214 |
| O'Higgins | 10.610 |
| Maule | 10.860 |
| Ñuble | 2.934 |
| Biobío | 1.824 |
| La Araucanía | 1.780 |
| Rest Zuid-Chili | 1.852 |
Arica
Tomaten in semi-gesloten kassen
Chili (4.000 km lang) kent vele klimaten, bijna elk Europees klimaat is terug te vinden. Daardoor is er ruimte voor diverse gewassen en teeltsystemen. Er liggen dan ook kansen voor toegespitste productietechnieken. Zo bezocht de landbouwraad afgelopen jaar samen met een expert van Wageningen University & Research het noordelijk gelegen tomatengebied in de regio Arica. In een klimaat vergelijkbaar met dat van Zuid-Spanje worden op ruim 800 ha tomaten verbouwd in semi-gesloten kassen. De bedekking heeft daar vooral het doel om de plaagdruk in de kassen laag te houden en het klimaat voor de planten te optimaliseren.
'De droogte in de afgelopen decennia en de waterschaarste zijn belangrijk thema’s in Chili'
Drieduizend kilometer ten zuiden van Arica wordt in de Magallanes-regio groente geproduceerd in kassen. De afgelegen, dunbevolkte regio is lastig bereikbaar voor de aanvoer van versproducten. Mede door de coronapandemie neemt de vraag naar lokale producten toe. Onder leiding van de stichting voor agrarische innovatie FIA is een tuinbouwproject opgezet voor de teelt van sla. Met behulp van een opkweekkamer, een verwarmde kas en de organische reststromen van zalmkwekerijen kan er twee keer per jaar sla worden geoogst. Een coöperatie van zes tuinders wil binnenkort op regionaal niveau biologische sla verkopen.
Uitdagingen
Op initiatief van het Chileense ministerie van Landbouw overleggen de stakeholders van de tuinbouwsector maandelijks in het landelijke tuinbouwoverleg Mesa Nacional Hortícola. De Nederlandse ambassade neemt hieraan deel. De uitdagingen voor een duurzame ontwikkeling van de Chileense groenteteelt staat centraal.
De droogte gedudende afgelopen decennia en de waterschaarste zijn belangrijk thema’s in Chili. Omdat 80% van het beschikbare water in Chili wordt gebruikt voor landbouw staat dit thema hoog op de agenda van het ministerie van Landbouw. Mede doordat het grootste deel van de Chileense groenten nog onbedekt wordt geproduceerd, is in deze sector nog veel vooruitgang te boeken.
Volgens Muñoz (HORTACH) is deze problematiek deels te wijten aan de omvang van de Chileense tuinbouwbedrijven. De kleine bedrijven hebben niet de financiële slagkracht om te investeren in moderne productiefaciliteiten. Met de juiste investeringen kan de Chileense tuinbouwsector grote stappen zetten op het gebied van kwaliteit, productiviteit en waterefficiëntie.
Kansen Nederland
Ondanks het kleinschalige en onderontwikkelde karakter van de huidige bedekte tuinbouw in Chili zijn er voldoende aanknopingspunten voor de Nederlandse tuinbouwsector. Met behulp van Nederlandse techniek en kennis kan een waardevolle bijdrage worden geleverd aan de Sustainable Development Goals van de VN die goed aansluiten op de ambities van het Chileense ministerie van Landbouw: verduurzaming, waarborgen van voedselzekerheid en verhoging van de productiviteit.
Chileense groenteproducenten moeten zich hierbij eerst focussen op de toegenomen binnenlandse vraag naar gezonde voeding. Als daar een efficiëntie- en kwaliteitsslag is gemaakt, kan vervolgens worden gekeken naar exportmarkten. De nationale overheid richt zich ook op coöperatievorming. Door de opzet van samenwerkingsverbanden binnen de keten ontstaat ruimte voor uitwisseling van kennis, innovatie en investeringen.
De Chileense tuinbouwsector heeft zeker perspectief. Volgens lokale stakeholders liggen er kansen voor Nederlandse kennis en technologie op het gebied van bedekte teelt, watermanagement en uitgangsmaterialen.
Activiteiten ambassade
De Nederlandse ambassade in Chili is actief op het gebied van duurzame tuinbouwontwikkeling. Concrete activiteiten zijn:
- Onderhouden van een breed Chileens privaat- en publiek tuinbouwnetwerk, bijvoorbeeld met HORTACH, FIA, CORFO, Horticrece en Red Horticola.
- Promotie van Nederlandse (circulaire) tuinbouwtechnieken op online evenementen en via www.NLinChile.com.
- Deelname van de ambassade aan de Mesa Nacional Horticola, een overleg van alle stakeholders in de tuinbouwketen.
- Deelname met twee Nederlandse stands aan de virtuele tuinbouwbeurs Hortitrade 2020
Mocht u meer informatie nodig hebben of in contact willen komen met Chileense tuinbouw partijen, neem dan gerust contact op.
Gerbrand Jung, landbouwadviseur, Nederlandse ambassade in Santiago de Chile
E-mail: stg-lnv@minbuza.nl
December 2020