België: Hoe een Waalse coöperatie een succesvol verdienmodel met regeneratieve landbouw weet op te zetten
Waalse boeren hebben een winstgevend verdienmodel opgebouwd door succesvol samen te werken in een coöperatie en zich te richten op een nicheproduct met hogere toegevoegde waarde. Dit product, brouwgerst uit regeneratieve landbouw, voldoet aan strenge milieunormen en was het begin van andere, nieuwe voedingsketens in Wallonië.
Verschuiving van voedergewassen naar menselijke consumptie
Wallonië heeft een lange traditie van landbouw die voornamelijk gericht is op veeteelt, inclusief akkerbouw. Hierdoor speelde de teelt van plantaardige producten voor menselijke consumptie lange tijd een ondergeschikte rol. Dit verklaart deels waarom de plantaardige voedingsverwerkende sector in Wallonië relatief minder ontwikkeld is in vergelijking met Vlaanderen. Om hierin verandering te brengen, werd in 2018 de coöperatie Cultivaé opgericht, mede naar aanleiding van een groeiend bewustzijn over bodemdegradatie.
Regeneratieve landbouw als grondslag voor eerlijk inkomen
Aanvankelijk richtte Cultivaé zich op de herintroductie van brouwgerst voor de Belgische bierindustrie. Sindsdien is het de coöperatie echter gelukt om ook andere, nieuwe voedselketens op te zetten rond velderwten, koolzaad, lijnzaad, rogge, haver en spelt, waarbij regeneratieve landbouw centraal staat. Dit systeem biedt de boeren een eerlijk inkomen zonder grote prijsverhoging voor de consument. Boeren ontvangen een vergoeding voor hun producten, die deels komt uit de verkoop van certificaten die worden uitgegeven op basis van strenge milieunormen. Deze normen worden gecertificeerd door twee organisaties: Regenacterre, dat koolstofarme en milieuvriendelijke landbouwpraktijken waarborgt, en Soil Capital, dat koolstofmetingen voor gecertificeerde gewassen uitvoert. Dankzij deze certificering zijn afnemers bereid meer te betalen voor het product, wat extra inkomen voor de boeren genereert.
Dit proces heeft al geleid tot koolstofneutrale en zelfs licht koolstofnegatieve gerstproductie. Voor de consument blijft de prijs nagenoeg gelijk, omdat de coöperatie de toegevoegde waarde eerlijker verdeelt over de hele productieketen. Bij bijvoorbeeld bier speelt ook mee dat brouwgerst slechts een heel klein deel van de prijs van het eindproduct vertegenwoordigt.
Rol van de coöperatie
De coöperatie fungeert als tussenpersoon tussen boeren en afnemers, onderhandelt over prijzen en hoeveelheden, en biedt vaste contracten van één jaar. Momenteel wordt er gewerkt aan meerjarige raamcontracten van vijf jaar. Daarnaast betaalt de coöperatieve de kosten voor exploitatie, zoals ontvangst, analyse, opslag en verzending van de goederen, en certificering.
Toekomstambities
Cultivaé telt inmiddels meer dan 100 leden en heeft de ambitie om in de komende jaren verder te groeien door samen te werken met andere coöperaties. Dit zou kunnen leiden tot een vertienvoudiging van de productie en van het aandeel van Cultivaé in de Waalse landbouwproductie.
