Argentinië moet door de zure appel heen bijten
Het gaat slecht in de Argentijnse fruitsector. Heel slecht. Sommige bedrijven staan dicht bij een faillissement. Diverse – vooral macro-economische - oorzaken lagen de afgelopen jaren ten grondslag aan de huidige crisis. Onder de regering-Macri is de sector positiever gestemd, maar concrete resultaten blijven vooralsnog uit. Investeringen in verdere automatisering zijn nodig, net als de aanplant van nieuwe variëteiten. Twee terreinen waarop Nederland sterk is.
Het haalde regelmatig het landelijke nieuws: de crisis in de Argentijnse fruitsector. De fruitsector die uit onvrede protestdemonstraties houdt en vraagt om financiële steun. Producenten die appels aan de boom laten hangen, omdat de kosten van het plukken hoger zijn dan de opbrengstprijs voor het fruit. De fruitsector ging gebukt onder het juk van de macro-economische situatie in het land.
Een combinatie van lage internationale prijzen, een achtergebleven wisselkoers waardoor exporteurs minder peso's per dollar ontvingen en sterk oplopende kosten door een gierende inflatie van 30% maakte de business onrendabel. Daarbij bleek dat er de afgelopen jaren onvoldoende is geïnvesteerd in nieuwe variëteiten, appel- en perensoorten waar de consument tegenwoordig om vraagt, en die buurland Chili bijvoorbeeld wel levert.
Appels komen uit het zuidelijke Rio Negro
Op exportgerichte fruitsector
Argentinië kent al jaren een relatief grote en sterk op export gerichte fruitsector, verspreid over het land. Al in de jaren zeventig kwam bijna de helft van het geëxporteerde fruit van het zuidelijk halfrond uit Argentinië. Grofweg is de indeling als volgt: sinaasappels en mandarijnen ten noordoosten van Buenos Aires, citroenen in het noordwesten (Tucuman), druiven tegen de Andes aan in Mendoza en San Juan, en appels en peren in het zuidelijke Rio Negro. Andere fruitsoorten zijn kiwi, blauwe bessen, kersen en pruimen.
Argentinië is de nummer 1 citroenproducent en exporteur ter wereld. Grote professionele bedrijven in Tucuman produceren op ruim 50.000 ha zo'n 1,6 miljoen ton citroenen, 60% van de totale citrusoogst. 95% hiervan wordt geëxporteerd, voor een totale waarde van $600 miljoen (2015). De sector is goed voor 50.000 directe arbeidsplaatsen. Slechts 30% van de oogst wordt verkocht als vers fruit, 70% is verwerkt tot sap en citroenolie.
Argentinië is sterk op export gericht
Belangrijke exportmarkten zijn de EU en Rusland. De voorzitter van de overkoepelende organisatie Federcitrus, José Carbonell, spreekt zijn vertrouwen uit dat op afzienbare termijn ook de VS-markt, die gedurende de afgelopen vijftien jaar gesloten was vanwege fytosanitaire maatregelen, weer volledig open zal gaan voor de Argentijnse citroen. Ook werkt men aan marktopening van China en India.
Koploper in export peren
Ook in de export van peren is Argentinië wereldwijd koploper. De productie ligt rond de 900.000 ton, evenveel als de appelproductie, waarvan de helft wordt geëxporteerd (2015). De export van appels ligt met 280.000 ton beduidend lager. Gezamenlijk zijn appels en peren goed voor de helft van alle export van vers fruit uit Argentinië.
De appel- en perenproductie concentreert zich rond de rivier ‘Rio Negro’ in de gelijknamige provincie. Naast overvloedig water staat de regio bekend om zijn gunstige klimaat en lage ziektedruk. Daardoor is er relatief veel biologische fruitteelt, vooral voor export naar de Verenigde Staten.
Interesse in Nederlandse oplossingen
Tijdens het bezoek eind maart 2015 van een delegatie van Nederlandse bedrijven actief in de fruitsector bleek waar de Argentijnse bedrijven mee kampen. Naast lage prijzen en een ongunstige dollar voor export, zijn het vooral de door inflatie sterk oplopende arbeidskosten die vragen om verdere automatisering. Dan gaat het vooral om machines in de verwerking- en verpakkingsstations, maar ook om betere methodes voor snoei- en oogstwerkzaamheden.
Men heeft veel interesse in de Nederlandse oplossingen die bijdragen aan het verlagen van de arbeidskosten. Tegelijkertijd staat het water sommige bedrijven dermate aan de lippen, dat financiering voor investeringen in dure apparatuur een behoorlijke uitdaging blijkt. Een enkeling durft anti-cyclisch te denken: juist investeren nu het slecht gaat, zodat we klaar staan als het straks weer beter gaat.
Daarnaast komt in meerdere gesprekken de roep om vernieuwing van fruitrassen in de boomgaarden aan de orde. De smaakvoorkeur van de consument verandert door de jaren heen, maar de fruitsector heeft te lang stil gestaan bij de oudere en nu minder gewilde variëteiten.
Agustin Jaureguiberry, directeur van een bedrijf in de kersenteelt en expert in de fruitsector, bevestigt de veranderingen. "Het is in de sector algemeen bekend hoe succesvol de import uit Nederland was in 2011 van het perenras Sweet Sensation. En iedereen weet ook dat in die periode import uit Italië via België niet aan de plantgezondheidseisen voldeed en dat die partij moest worden vernietigd. Nederland heeft een heel goede naam."
Concrete interesse bedrijfsleven
Er is concrete interesse uit het bedrijfsleven, zowel aan Argentijnse als aan Nederlandse zijde, om wederom fruitrassen uit Nederland naar Argentinië te verschepen. Tijdens het bezoek van de fytosanitaire delegatie uit Nederland eind mei was het een van de gespreksonderwerpen met de Argentijnse autoriteiten van SENASA. De komende periode wordt gewerkt aan het analyseren van de Argentijnse importeisen. Zodra Nederland daar aan kan voldoen, kan de handel gestalte krijgen. Dat is goed voor de Nederlandse exporteurs, en goed voor de Argentijnse fruitsector die zo de noodzakelijke vernieuwing kan doorvoeren.
ir. Bart Vrolijk, landbouwraad
Juni 2016