Algerije: interesse voor innovatie neemt toe
Hoewel de zichtbare en verwachte effecten van klimaatverandering alarmerend zijn voor Algerije, ligt de focus vooralsnog op meer lokale productie van voedsel. In de wetenschap is er wel veel aandacht voor klimaatverandering en voedselproductie. De echte veranderingen moeten vooralsnog komen uit de private sector. Boeren en investeerders kunnen verleid worden tot gebruik van klimaatadaptieve inputs en technologie als zij daarmee hun productiekosten kunnen drukken of rendementen vergroten.
Algerije behoort volgens het World Resources Instituut tot de 30 landen met de grootste waterstress. 90 procent van het landoppervlak is woestijn. De noordelijke strook van de kust tot aan het Atlasgebergte kent winterse neerslag, maar deze neemt gemiddeld af. De periodes van droogte zijn langer en het aantal hittegolven neemt toe. De gemiddelde temperatuur stijgt tot 2030 met naar verwachting tussen de 0,9 en 1,3 graden Celcius. Het noordwesten verandert van een semi-aride in een aride gebied.
Daling opbrengsten
In het noorden dalen de opbrengsten per hectare. Dit gebeurt vanzelfsprekend vooral bij de regenafhankelijke landbouw, voor het overgrote deel graanproductie. Het jaar 2022 is een uitzondering op deze trend omdat er in het voorjaar relatief veel neerslag viel. Net als in andere landen in de regio doen zich problemen voor als verzilting van bodem en water, afnemende bodemkwaliteit en bodemerosie.
Toename irrigatie
Het oppervlak aan geïrrigeerde landbouw is sterk toegenomen van 350.000 hectare in 2000 tot bijna 1,5 miljoen hectare in 2021, ofwel 17 procent van het totale landbouwareaal. Boeren krijgen sneller een vergunning voor het slaan van putten. Positief is dat in de aardappelteelt en tuinbouw in 70 procent van deze gebieden druppelirrigatie wordt toegepast. In de boomteelt ligt dit percentage op ongeveer 50 procent. De overheid wil toe naar een geïrrigeerd gebied van 2 miljoen hectare. Daarom zijn er subsidies voor irrigatietechnologie.
Oppompen grondwater
Door gebrek aan watermeters en de lage watertarieven rekent de boer de waterkosten niet mee in de productie. Ook energie is zeer goedkoop, hetgeen onbeperkt oppompen van grondwater bijna niet tegenhoudt. De onttrekking van grondwater is volgens de FAO opgelopen van 3 miljard m³ in 2012 naar 8,1 miljard m³ in 2017.
Boeren en bedrijven soms open voor innovatie
In 2005 zijn een boer, een distributeur en een Amerikaans bedrijf een experiment begonnen in de productie van watermeloenen in de provincie Ain Defla. Hierbij werd gebruikgemaakt van hybride zaden. In dit experiment werd ook voor het eerst druppelirrigatie toegepast, want dit zou leiden tot een hoger rendement. Het experiment was een succes en het gebruik van hybride zaden en druppelirrigatie breidde zich uit. In 2012 begon de overheid met het subsidiëren van deze irrigatietechnologie.
Overheid wil meer lokale productie
Algerije kan het zich permitteren om 50% van de voedselbehoefte te importeren. Het is hierbij afhankelijk van de export van fossiele brandstoffen. Het land kent een forse bevolkingsgroei. De groei van de consumptie is groter dan de groei van de lokale productie. Uiteindelijk is dit model niet duurzaam. Thema’s als klimaatverandering, voedselzekerheid en waterschaarste staan nog niet hoog op de agenda van de overheid.
Subsidies en lage energieprijzen
De overheid kijkt naar de korte termijn en het belang van de diversificatie van de economie stimuleert de Saharalandbouw. Deze wordt aangemoedigd door subsidies, beschikbaarheid van land en lage water- en energieprijzen. In deze gebieden is de productie geheel afhankelijk van niet-hernieuwbaar fossiel grondwater. Ook trekken investeerders ernaar toe vanwege de goede marktprijzen door de vroege productie: naar Biskra aan de rand van de woestijn voor de tuinbouw en in toenemende mate ook naar het nog zuidelijker El Oued, waar de helft van de Algerijnse aardappelen wordt verbouwd.
Normen voor bemesting
Het beleid kent weinig samenhang. Voorschriften en normen voor bemesting in de aardappelteelt bijvoorbeeld dragen bij aan relatief lage rendementen en zijn in feite gericht op steun aan de staatsbedrijven die meststoffen produceren. Daarnaast wil de overheid ook de import van meststoffen beperken, waardoor Algerije van de Maghreb-landen veruit de minste mest per hectare gebruikt met 20,7 kilo per hectare. In Marokko ligt dat bijvoorbeeld op bijna 75 kilo per hectare (Wereldbank, 2018).
In wetenschap en onderzoek is er veel aandacht voor de effecten van klimaatverandering op de landbouw. Algerijnse universiteiten doen onderzoek, vaak in samenwerking met Mediterrane universiteiten naar mogelijkheden voor duurzame vormen van landbouw, zoals agro-ecologie in oases.
Bedrijven in de voorhoede
Vooralsnog komen initiatieven gericht op klimaatadaptatie vooral vanuit het bedrijfsleven en boeren. Verschillende bedrijven staan open voor innovaties. Plantenkweker Baha Agrivil, partner van Rijk Zwaan, heeft bijvoorbeeld een kas waar regenwater wordt afgevangen voor eigen irrigatie.
Importeurs en distributeurs van pootgoed en boeren staan steeds meer open voor nieuwe resistente rassen naast de traditioneel veel gebruikte spunta. Interesse in biologische gewasbescherming doet zijn intrede.
Interesse modernisering neemt toe
Naarmate een keten beter georganiseerd raakt, bijvoorbeeld als de import van eindproducten wordt beperkt, hoe meer behoefte er komt aan gelijkmatige productie van voldoende kwaliteit. In veranderende klimatologische omstandigheden wordt innoveren dan extra belangrijk. In vergelijking met andere landen in de regio loopt Algerije hiermee nog achter, maar de interesse in modernisering neemt toe.
3 miljoen hectare bos
Een vooruitstrevend project van Algerije in de jaren 70 was de aanleg van de barrage vert, de groene dam. Van de west- tot aan de oostgrens zijn over een lengte van 1.500 kilometer bomen aangeplant in een strook van gemiddeld 20 kilometer breed. In totaal gaat het om 3 miljoen hectare bosaanplant in het steppegebied aan de rand van de woestijn. Hiermee werd de strijd aangegaan tegen de oprukkende woestijn. In de decennia daarna zijn delen van deze barrage vert door gebrek aan onderhoud verloren gegaan. In 2021 is de Algerijnse overheid samen met FAO begonnen met de rehabilitatie van het project.
Contact
Landbouwteam Algerije
E-mail: alg-lnv@minbuza.nl
Twitter: @NLagriAlgiers
November 2022